در این مقاله، سنجش از دور، ارزیابی مدل های دیجیتالی ارتفاع (DEM)، سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک های کار میدانی به منظور مطالعه شرایط آب های زیرزمینی در حوضه Mamundiyar، Tamilnadu با یکدیگر ترکیب شده اند. چندین تکنیک پردازش تصویر دیجیتال، از جمله کامپوزیت رنگ استاندارد، (intensity-hue-saturation (IHS بسط (transformation and decorrelation (DS برای طرح بندی انواع سنگ ها استفاده شد. از تحلیل داده های سنجش از دور جهت تولید نقشه های سنگ شناسی و نیز طرح بندی استفاده گردید. از DEM ها نیز برای طرح بندی و نقشه برداری ژئومورفولوژی مورد استفاده قرار گرفت. همه لایه های موضوعی ادغام و در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج کلی نشان می دهد که استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی ابزار بالقوه قدرتمندی را برای مطالعه منابع آب های زیرزمینی و طراحی یک طرح اکتشافی مناسب فراهم می نماید.

مقدمه

فناوری مکانی با مزایای آن از جمله در دسترس بودن و دستکاری داده های مکانی، طیفی و زمانی در مدت زمانی کوتاه مناطق بزرگ و غیر قابل دسترس را تحت پوشش قرار می دهند، به ابزاری بسیار مفید جهت دسترسی، نظارت و حفاظت از منابع آب زیرزمینی تبدیل شده اند. مسائل بسیاری در توسعه منابع آب های زیرزمینی در مناطق با سازند های سخت وجود دارد. گستردگی و نامنظمی تنوع پارامترهای رژیم آبخوان؛ تنوع مکانی مشخصه این پارامترها نسبت به علل دیگر، حرکات تکتونیکی و درجه هوا زدگی سنگهای نزدیک به سطح (Barker و همکاران، 2001). این فرآیندها، تخلخل مستقیم یا غیر مستقیم ثانویه در سخره های سخت را تا حدی متغیر می سازد. در نتیجه، پتانسیل آب زیرزمینی نیز به طور قابل توجهی از جایی به جای دیگر متفاوت است، گاهی اوقات در چند متر و حتی در تشکیلات زمین شناسی یکسان، بارش کم، تبخیر بالا و رواناب تغذیه سیستم آب های زیرزمینی را محدود می سازد (Rangarajan و Athavale، 2000).

برای چند دهه، فناوری زمین مکانی با موفقیت برای نقشه برداری و استخراج ساختارهای سطحی استفاده شده است و در نتیجه بخش جدایی ناپذیر از ژئومورفولوژی کاربردی گشته است. با توجه به مطالعات گسترده مانند تشخیص اشکال اراضی، تجزیه و تحلیل توزیع ویژگی ها یا پوشش زمین، ثابت گردیده است که تفسیر بصری از عکس های هوایی با استفاده از این تکنولوژی بسیار موثر بوده و مزیت های آن جهت بررسی بخوبی مستند شده است. قدرت تفکیک مکانی بالا از عکس های موجود در هوا یک منبع اطلاعات با ارزش، برای تشخیص لندفرم های کوچک تر را فراهم می کند (متر به دسی متر). با این حال، مجموعه داده های جدیدتر مانند تصاویر ماهواره ای با وضوح بالا و مدل های رقومی ارتفاع (DEM) با توجه به مزایای متعدد و کیفیت های گوناگون (به عنوان مثال سطح بالایی از جزئیات، خواص چند طیفی، و افزایش پوشش جهانی) تدریجا به ابزاری محبوب تر تبدیل شده اند. به خصوص دقت داده های ماهواره هایی مانند Quickbird با فاصله نمونه برداری زمین از 6/0 متر می توانند با عکاس برداری های هوایی به رقابت بپردازند. و نیز امکان نقشه برداری در مقیاس بین 1:25000 و 1:2500 را می دهند (Manning، 2007). مدل های رقومی و تصاویر ماهواره ای جهت تشخیص واحدهای ژئومورفولوژی و ویژگی های امدادی مختلف مانند لندفرم یخبندان و یا لندفرم بادی یا برای ارزیابی ارتباط لندفرم و پوشش زمین بکار رفته است. یکپارچه سازی سنجش از دور و اطلاعات مشتق شده از مدل های رقومی ارتفاع به طور گسترده مورد ارزیابی گرفته است و با موفقیت برای چندین سال، جهت تشخیص اشکال اراضی زمین در اندازه های مختلف از آن در روش سلسله مراتبی مورد استفاده قرار گرفته است.

در این مقاله، با بکارگیری روش های یکپارچه سنجش از دور و GIS در حوضه Mamundiyar (عوارض زمینی سنگ سخت)، مناطق مساعد تجمع آب های زیرزمینی از طریق بررسی زمین مکانی ژئومورفولوژی، زمین شناسی، انحنا و دیگر پارامترهای موضوعی مشخص گردیده اند. اهداف خاص عبارتند از:

• آماده سازی نقشه های موضوعی از منطقه، مانند لیتولوژی، گسل ها، ژئومورفولوژی، کاربری اراضی / پوشش اراضی و شیب، از اطلاعات سنجش از دور و منابع داده های دیگر مانند مدل رقومی ارتفاع (DEM).
• بررسی اجزاء کنترل آب های زیرزمینی با ترکیب مطالعات سنجش از راه دور، DEM و فیلد های مطالعاتی.
• شناسایی و تعیین مناطق بالقوه برای به دست آوردن آب های زیرزمینی از طریق ادغام نقشه های مختلف موضوعی در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی.

درباره منطقه مطالعاتی