تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت های انسانی به همراه عوامل استرس‌زای اجتماعی-اقتصادی آب، شدت خشکسالی را در سوریه، عراق و ایران افزایش داده است. از زمستان 2020 به بعد، منطقه بزرگی در غرب آسیا که هلال حاصلخیز را در اطراف رودخانه‌های فرات و دجله و همچنین ایران را در بر می‌گیرد، از باران‌های بسیار کم و دمای بالا رنج می‌برد. خشکسالی 3 ساله ناشی از آن اثرات شدیدی بر کشاورزی و دسترسی به آب آشامیدنی داشته است. در این منطقه خشک، بخش بزرگی از جمعیت به کشاورزی دیم، به ویژه کشاورزی گندم و دام وابسته است. در حالی که تغییرات نسبتاً زیادی در بارندگی سال به سال وجود دارد، این خشکسالی دومین بدترین خشکسالی در رکورد مشاهده شده بود که ناشی از افزایش دما بود. این در زمانی رخ داد که سایر عوامل اجتماعی-اقتصادی از جمله جنگ جاری در اوکراین با تأثیرات آن بر قیمت انرژی و مواد غذایی، و همچنین درگیری‌ها و ناآرامی‌های سیاسی، پیامدهای خشکسالی را تشدید می‌کنند.

در اینجا در این پست قصد داریم در سایت بیسین امکان دانلود لایه های رستری کاربری اراضی-پوشش زمین را که توسط شرکت مایکروسافت و ESRI تولید شده است در محدوده  کشور ایران در اختیار شما قرار دهیم. این لایه نقشه جهانی کاربری-پوشش زمین (LULC) را نمایش می دهد. این نقشه از تصاویر ESA Sentinel-2 با وضوح 10 متر گرفته شده است. این ترکیبی از پیش‌بینی‌های LULC برای 10 کلاس در طول سال به منظور ایجاد یک عکس فوری از سال 2020 است.

وزیر کشور برای تخصیص اعتبار از محل حوادث غیرمترقبه به منظور ساماندهی رودخانه ارس و بازپس گیری اراضی آب رفته و تسریع صدور مجوز زیست محیطی نیروگاه مارازاد قول مساعد داد‌. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در جریان بازدید وزیر کشور از رودخانه ارس و محل تخلیه پساب و ساحل سازی رودخانه ارس و بازپس گیری اراضی آب رفته، ضمن ارائه گزارش اقدامات آب منطقه‌ای استان گفت: تاکنون ۶۲ کیلومتر از نقاط آسیب‌پذیر ساماندهی شده و ۱۲۰۰ هکتار از اراضی که در سیلاب‌های طغیانگر گذشته به زیر آب رفته بود، بازپس گیری و به خاک کشور اضافه شده است.

آنقدر از مشکلات کم‌آبی در مازندران سخن گفته نشد که انگار این استان با هیچ مشکلی در این زمینه رو به رو نیست و آنقدر از خشکسالی و کم‌آبی استان‌های دیگر از جمله سمنان گفته شد تا آنجا که حتی در سفر رئیسی رئیس جمهور کشور به این استان نیز، فریاد نماینده مجلس بلند برای جلوگیری از احداث سد فینسک بلند شد و مسئول اول اجرایی کشور را متقاعد به پیگیری دوباره امور کرد.

ایران جزو کشورهای دارای بیشترین تنوع تالاب‌ها در جهان است؛ به‌طوری که از ۴۲ نوع تالاب شناخته شده، ۴۱ نوع آن در کشورمان به ثبت رسیده است اما برخی از آن‌ها در معرض نابودی هستند. به گزارش ایسنا در اقلیم غالبا خشک و نیمه‌خشک کشور که میزان تبخیر به‌طور متوسط بیش از ۱۰ برابر بارش است، انتظار می‌رود که تالاب‌های بسیار کمی شکل بگیرند ولی پر شیب بودن ایران که یکی از کوهستانی‌ترین کشورهای جهان به حساب می آید همچنین داشتن هزاران کیلومتر سواحل دریایی آب‌های گرم در جنوب و معتدل در شمال، وجود پهنه‌های وسیع بیابانی با خاک‌های شور و بالاخره موقعیت عرض جغرافیایی باعث شده است که ایران جزو کشورهای دارای بیشترین تنوع تالاب‌ها در جهان باشد به‌طوری که از ۴۲ نوع تالاب شناخته شده، ۴۱ نوع (به‌جز تالاب‌های خیلی سردسیری توندرا) در ایران به ثبت رسیده است.

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین land subsidence است. در نمونه‌ای، این وضعیت اکنون در بسیاری از زمین‌های استان‌های کرمان و خراسان ایران که دشت‌ها با بیلان منفی آب زیرزمینی روبرو هستند، رخ داده‌است. نشست زمین در آکیفرهای محصور و نیمه محصور که از مواد آبرفتی تحکیم نشده یا نیمه تحکیم شده تشکیل یافته باشند بیشتر دیده می‌شود. در اثر برداشت آب زیرزمینی و بیرون آمدن آب از منافذ امکان متراکم شدن مواد تا عمق ۳۰۰ متر فراهم می‌گردد و هرچه بیشتر برداشت شود، تراکم مواد بیشتر خواهد بود. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و لوله زایی چاه‌ها می‌گردد. لوله زایی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن به دلیل نشست زمین قسمتی از لوله چاه به خارج از سطح زمین رانده می‌شود.

دشت ترک‌خورده، چاله‌های ایجاد شده، فرونشست و پدیده ریزگرد صحنه‌هایی هستند که طی سالیان اخیر در دشت قزوین شاهد آن هستیم، این وضعیت در سال جاری با بحران کم‌آبی تشدید شده است. دشت قزوین از سالیان نه چندان دور دچار بحران کم آبی شده است اما صدای کارشناسان و اساتید امر به گوش مسئولین نمی‌رسد، اکنون پس از گذشت یک دهه دشت قزوین با انواع بحران‌ها دست و پنجه نرم می‌کند؛ بحران کم‌آبی در کشور بحرانی است که ابعاد مختلفی دارد، یکی از ابعاد آن که برای مردم بیشتر قابل لمس است، قطع آب و برق است اما این بحران به همین‌جا ختم نمی‌شود و همین قطعی برق به صنعت و کشاورزی لطمه وارد کرده و خواهد کرد.

مقایسه متوسط دمای سه ماه گذشته امسال، یعنی حدودا از 17 اسفند 1399 تا 17 خرداد سال 1400 در مقایسه با 17 اسفند 1398 تا 17 خرداد سال 1399 افزایش حدودا 2 درجه ای دما را به صورت متوسط در سرتاسر کشور نشان می دهد. این آمار از طریق دمای متوسط روزانه سطح خروجی از ماهواره های ناسا بدست آمده است. در شکل بالا می توان مقایسه بین این دو آمار را مشاهده کرد.

"نیچر" بر اساس تحقیقات اخیر محققان ایرانی منتشر کرد. اخیراً سه تن از محققان ایرانی به نام‌های "سمانه اشرفی"، "علی ناظمی" و "امیرآقاکوچک" مقاله‌ای نوشته‌اند که در مجله "نیچر" منتشر شده و در آن به بررسی حجم آب‌های زیرزمینی طی چند سال اخیر در ایران پرداخته‌اند که ما به طور خلاصه در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان کرد: اگر کسی در فضای دانشگاهی مشغول به کار است و به نگارش مقاله معترض، باید برود شغل دیگری پیدا کند. در همه‌ی کشورها، معیار تز دکترای خوب و ارتقا، چاپ مقاله در مجلات معتبر است. به نظرم اغلب، این ایراد را افرادی مطرح می‌کنند که از نوشتن مقاله عاجزند. من با سختگیری برای چاپ مقاله بسیار موافقم.

سال آبی جاری به نیمه رسیده‌ و فرصت بارش برای بخش زیادی از کشور از دست رفته است. در زمان باقی‌مانده تا انتهای سال آبی هم بارش زیادی پیش‌بینی نشده است. زمانی که بارندگی‌های سالیانه از مقدار متوسط کمتر باشد، خشکسالی آغار می‌شود؛ درست مثل شرایط ایران که حداقل تا اواخر سال آبی جاری خشکسالی شدیدی را پیش رو دارد.

ذخایر آب سدهای کشور به بیش از 29 میلیارد مترمکعب رسید/ پر شدگی 58 درصدی مخازن سدهای کشور

​آخرین گزارش‌ وضعیت سد‌های بزرگ کشور نشان می‌دهد، تا 13 فروردین 1400 میزان ذخایر آب در مخزن سدهای کشور به 29 میلیارد و 330 میلیون مترمکعب رسیده است. بر اساس آمار بهره‌برداری از سد‌های مخزنی کشور تا 13 فروردین 1400 در سال آبی‌ 1400-1399 از مجموع ظرفیت 50.5 میلیارد مترمکعبی مخازن سد‌ها، 58 درصد مخازن پر شده است.

کیفیت آب - کدورت و حالت تروفیک

داده ها درصد کلی انحراف، از یک پایه، برای کدورت و حالت تروفیک را نشان می دهد. برای هر دو پارامتر یک خط پایه پنج ساله (2006 - 2010) برای هر دریاچه تولید شده است. این برای اندازه گیری تغییرات در برابر سالهای اخیر (2017-2019) استفاده می شود. داده ها تعداد دریاچه های تحت تأثیر تخریب شرایط محیطی آنها را نشان می دهد (یعنی نشان دادن انحراف در کدورت و حالت تغذیه ای از خط پایه) در مقایسه با تعداد کل دریاچه های یک کشور. مقادیر تولید شده مربوط به دریاچه های با اندازه های مختلف است.

تالاب ها

داده ها نشان دهنده مساحت کل تالاب ها در هر دو درصد و کیلومتر مربع واحد است. این داده ها یک اندازه گیری پایه است و برای ردیابی این مبنا به عنوان و هنگامی که سری جدید داده های سالانه در مورد تالاب ها به سایت به روز می شوند، استفاده می گردد.

جنگل حرا

داده ها تغییر کل در میزان حرا را نشان می دهد، از زمان شروع کار (سال 2000) یا arrow_drop_up یا ضرر arrow_drop_down را در هر دو درصد و کیلومتر مربع واحد بدست آورید.

مخازن

حداقل میزان آب مخازن کمترین سطح مشاهده شده (یا حداقل) مخازن در یک سال است (اندازه گیری داخل سالانه). این حداقل میزان از یک سال به سال دیگر متفاوت است. داده ها میزان تغییر حداقل سطح سالانه مخازن در مقایسه با دوره مرجع را نشان می دهد. این تغییر با مقایسه حداقل میزان پنج سال اخیر در مقایسه با یک دوره مرجع پنج ساله (2000-2004) محاسبه می شود. تغییر یا arrow_drop_up یا ضرر arrow_drop_down است که در واحد درصد و کیلومتر مربع نشان داده می شود.

این سامانه یک ماشین زمان مجازی که موقعیت و توزیع زمانی سطوح آب را در مقیاس جهانی طی 3.6 دهه گذشته ترسیم می کند و آماری از میزان و تغییر آنها برای پشتیبانی بهتر از تصمیم گیری در مورد مدیریت مدیریت آب ارائه می دهد.

 فلات ایران، خشک و بیابانی است. میانگین درازمدت بارندگی در ایران، علی‌رغم مجاورت با دو پیکره آبی بزرگ یعنی دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، 250میلیمتر در سال است. قسمت اعظم مساحت این سرزمین از نظر جغرافیایی در کمربند خشک و نیمه خشک کره زمین با بارندگی کم قرار دارد.

محاسبه و بستن بیلان آب در حوضه‌های آبریز و آبخوان‌های ایران برعهده وزارت نیرو قرار دارد و این وزارتخانه در دفتر مطالعات پایهٔ منابع آب، علاوه بر مدیریت گردآوری اطلاعات در سطح کشور (که از طریق شرکت‌های آب منطقه‌ای سی‌گانهٔ کشور انجام می‌گیرد)، تحلیل‌ها و گزارش‌های متعددی همچون بیلان آب را مرتباً تولید می‌نماید. بیلان آب در حوضه‌های آبریز (محدوده‌های مطالعاتی یا در حقیقت همان حوضه آبریز درجه سه) و آبخوان‌ها در قالب گزارش‌های مختلفی ارائه می‌شوند که از آن جمله می‌توان به مطالعات طرح جامع آب، اطلس منابع آب کشور، بهنگام‌سازی بیلان آب، تمدید ممنوعیت بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و غیره اشاره داشت.

بر اساس آمار و اطلاعات وزارت نیرو و سازمان هواشناسی کشور، که هر دو امکاناتی را برای برآورد تبخیر و بارندگی در کشور دارند، بارندگی متوسط بلندمدت در کشور معادل ۲۳۲٫۴ میلیمتر است. بر اساس مطالعات وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی تأمین آب و مدیریت ذخایر آبی کشور، بارندگی در ایران به‌طور متوسط در دوره‌های اخیر کاهش داشته‌است. همان‌طور که در جدول نمایش داده شده‌است، با در نظر گرفتن دورهٔ آماری از سال‌های ۳۰–۳۱ تا ۹۱–۹۲، می‌توان شاهد این پدیده بود که تا ۱۴ سال پایانی این دوره (یعنی تا سال آبی ۷۶–۷۷)، متوسط بارندگی معادل ۲۴۰٫۲ میلیمتر (دورهٔ ایستا) و در سال‌های بعدی متوسط بارندگی به‌طور کلی افت قابل توجهی را تجربه نموده‌ است، به نحوی که در ۶ سال پایانی دورهٔ آماری، متوسط بارندگی سالانه ۱۹۵ میلیمتر شده ‌است.

باران غیرمعمول شدید و مداوم در اواخر مارس و اوایل آوریل 2019 چندین کشور خاورمیانه را درگیر کرد. در همان زمان، کوهها شروع به از دست دادن پوشش برف خود به دلیل ذوب شدن کردند. اگرچه پایان زمان زمستان و شروع بهار از زمان های بسیار دور سیلاب های فصلی را در اینجا به وجود آورده است، اما این بهار در برخی مناطق عراق، ایران، سوریه و افغانستان شدید بوده است.