نمودار چرخه بیلان آب کشور ایران

۲۰ مهر ۰۳ ، ۲۱:۲۹ نويسنده: بهزاد سرهادی

نمودار چرخه بیلان آب نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب کشور ایفا می‌کند و به دلایل زیر اهمیت ویژه‌ای دارد. در کل، نمودار چرخه بیلان آب به عنوان یک ابزار کلیدی برای مدیریت پایدار منابع آبی کشور، جلوگیری از کمبودها و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی ضروری است.

در نمودار بالا ارقام بر حسب میلیارد متر مکعب است. میانگین بارش سالانه کشور در حدود 250 میلیمتر میباشد که این منجر به تولید سالانه 110 میلیارد متر مکعب آب تجدید شوند در کشور است. با این حال بارش در ایران در محدوده های مکانی مختلف، از 50 تا 1400 میلیمتر در سال متفاوت میباشد. همچنین از منظر زمانی نیز بیشینه بارندگیها با سهم 45 درصد در زمستان اتفاق میافتد، در حالی که در تابستان به عنوان پر مصرف ترین فصل سال، تنها حدود 5 درصد بارندگی در کشور رخ میدهد. بررسی وضعیت منابع آبی کشور نشان میدهد که هر ساله 5.8 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت منجر به کسری مخازن از منابع استحصالی وجود دارد.

تصمیم‌گیری در مورد مدیریت منابع آب: چرخه بیلان آب به سیاست‌گذاران و مدیران کمک می‌کند تا میزان منابع ورودی (بارش) و خروجی (تبخیر، تخلیه، مصرف) را به دقت بررسی کنند و بر اساس این اطلاعات برنامه‌ریزی‌های مناسب برای تخصیص منابع انجام دهند. این نمودار وضعیت موجودی آب در کشور را نشان داده و امکان مقایسه با نیازهای آبی را فراهم می‌کند.
شناسایی مناطق بحرانی: با استفاده از نمودار بیلان آب، مناطق با کمبود آب و مناطقی که نیاز به مدیریت ویژه دارند شناسایی می‌شوند. این اطلاعات برای جلوگیری از بروز بحران‌های آب مثل خشکسالی و کاهش منابع آبی بسیار حیاتی است.
کنترل برداشت‌ها و مصارف آب: نمودار بیلان آب امکان ارزیابی دقیق‌تر مصارف آب در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، صنعت و شرب را فراهم می‌کند. با مقایسه این نمودار با آمار و ارقام برداشت‌ها، می‌توان منابع آب را به شکلی بهینه مدیریت کرد.
پیش‌بینی تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن: با مطالعه روند تغییرات در بیلان آب طی سال‌های مختلف، می‌توان تأثیرات تغییرات اقلیمی مانند افزایش دما و کاهش بارش‌ها را شناسایی کرد و برای سازگاری با این تغییرات برنامه‌ریزی کرد.
تخصیص بهینه آب: با توجه به نیازهای مختلف کشاورزی، صنعت، و شرب، نمودار بیلان آب می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مؤثرتر در تخصیص منابع محدود آب کمک کند. این موضوع به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است.
ارزیابی پایداری منابع آب: چرخه بیلان آب اطلاعات لازم برای ارزیابی پایداری منابع آبی و جلوگیری از بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و سطحی را فراهم می‌کند.