طبق آخرین آمار اعلامی، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد دوره‌های خشکسالی در تهران دو ساله بوده و پس از آن ترسالی بر این استان حاکم می‌شد، اما در سال آبی جاری استان تهران برای چهارمین سال پیاپی خشکسالی را تجربه کرد که در تمامی دوره‌ها بی‌سابقه است. منابع آبی تهران به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی، همواره با چالش‌های بزرگی در تامین آب روبرو بوده است. تهران به‌طور عمده به دو منبع اصلی برای تامین آب وابسته است: منابع سطحی و منابع زیرزمینی.هر یک از این منابع نقش مهمی در تامین آب شهری ایفا می‌کنند و چالش‌های خاص خود را دارند.

نمک زدایی فرآیندی است که برای حذف نمک و سایر املاح موجود در آب شور یا لب شور به کار می رود تا آن را به آب آشامیدنی یا آب قابل استفاده برای مصارف صنعتی تبدیل کند. این فرآیند در مناطقی که با کمبود آب شیرین مواجه هستند، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

رئیس حوضه آبریز کرخه و رودخانه‌های غربی گفت: مجبوریم مدیریت منابع آب اعمال کنیم که برای تامین آب شرب مردم دچار مشکل نشویم. گرچه حجم ذخیره‌ قابل برداشت سد کرخه جوابگوی آب شرب تا آذرماه نخواهد بود و حتما باید از حوضه مجاور برای آب شرب کمک بگیریم.  به گزارش خبرگزاری آب ایران، به نقل از خبرگزاری ایلنا  شاپور رجائی  درباره وضعیت موجودی آب سد کرخه اظهار داشت: حجم مخزن سد کرخه حدود 5.3 میلیارد متر مکعب است که اکنون حدود یک میلیارد و 40 میلیون متر مکعب ذخیره دارد و با توجه به تجارب حاصل از دوران بهره‌برداری سد و الزامات فنی و لزوم حفظ پایداری آن، تنها مجاز به برداشت حدود 250 میلیون متر مکعب از این حجم هستیم. بعبارت دیگر حجم ذخیره مفید سد 400 میلیون متر مکعب زیر تراز نرمال و حجم ذخیره قابل تخلیه در شرایط اضطراری حدود 250 میلیون متر مکعب است.

رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به تاثیر بارندگی‌های اخیر بر تامین آب کشور گفت: بارش‌های اخیر به شکل بی‌سابقه‌ای درتامین آب مورد نیاز استان‌های جنوبی موثر بوده است اما برنامه‌های سازگاری با کم ‌آبی باید در سطح کشور در اولویت قرار گیرد و تمام برنامه‌های توسعه در سطح کشور مطابق با طرح‌های سازگاری با کم آبی طراحی شود. احد وظیفه درباره میزان بارش‌های کشور از ابتدای سال جاری تا۳۰دی‌ماه اظهارکرد: میانگین بارندگی در کشور، از ابتدای سال آبی جاری ۹۸.۳میلیمتر بوده است که ۴ درصد بیشتر از میانگین بلند مدت بوده یا به عبارتی میانگین بارش کشور در محدوده نرمال است. میانگین بارش از ابتدای فصل جاری (زمستان) ۵۸.۴ میلیمتر و  ۷۷.۵ درصد بیش از میانگین بلندمدت بوده است.

مدیریت برنامه‌ریزی منابع آب مخازن سدها و رودخانه‌های خوزستان با بیان اینکه حجم مفید سدهای استان، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب است، گفت: با وجود بارندگی‌های اخیر، نسبت به شرایط نرمال کسری ۷۴ درصدی آب در سدهای استان را داریم. علی شریفی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص آخرین وضعیت ذخایر آب سدهای خوزستان اظهار کرد: بعد از خشکسالی‌ای که در سال گذشته داشتیم، اولین بارش موثر در استان خوزستان از ۲۶ تا ۳۰ آذرماه سال جاری به وقوع پیوست و بر اثر این بارش، حجمی حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب آب به مجموعه مخازن سدهای استان وارد و در آن‌ها ذخیره شد.

استاندار تهران با تاکید بر اینکه برای تامین آب شرب تهران مشکلی وجود ندارد، گفت: اینکه گفته شده تهران تنها برای ۹۰ روز آب شرب دارد صحیح نیست، لذا شهروندان نگران نباشند. محسن منصوری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه تهران تنها برای ۹۰ روز آب شرب دارد، گفت: این صحبت صحیح نیست و اطلاعات درستی نیست؛ لذا شهروندان نباید نگران شوند.

بحث انتقال آب مخالفان و موافقان خود را دارد، اما اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این به این مسئله بپردازیم، معایب اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای هم بر استان مبدا و هم استان مقصد بیش‌تر از مزایای آن است، زیرا بر روی آبی برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد که از پایداری آن اطمینان خاطر نداریم. انتقال آب تنها برای مصارف شرب توجیه پذیر است، اما امروز آب به‌نام شرب برای مصارف صنعت و کشاورزی به استان‌های کویری انتقال داده می‌شود، در سال‌های اخیر به‌علت کاهش بارش، تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی، منابع آبی به شدت کاهش پیدا کرده است و همین مسئله استان‌های مبدا و مقصد انتقال آب را با مشکلات متعددی برای تامین آب موردنیاز مواجه کرده است.

از دو دهه قبل تاکنون بیش از ۱۰۰چاه کارستی در منطقه غرب ایران حفاری شده است که در تامین آب در شرایط اضطراری و بحران راهگشا بوده‌ است ولی متخصصان حوزه آب‌های کارستی بر این باورند که "کارست" برای ماندن به جایگاه رسمی با متولی مشخص و توانمند نیاز دارد؛ در غیر این صورت اگر اقدام به برداشت بدون مدیریت شود، نتایج مهیب آن در دهه‌های آینده رخ نشان خواهد داد.  توسعه پایدار زمانی رخ می‌دهد که در اجرای عملیات عمرانی، آینده‌ای مطلوب برای جوامع بشری تصور شود به گونه‌ای که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام‌های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می‌سازد.

خشکسالی تقریباً بر همه ابعاد محیط و جامعه تأثیر می گذارد و به طور مستقیم بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار تأثیر می گذارد. شرایط خشکسالی غالباً تا زمانی که کمبود آب شدید نشود و تأثیرات نامطلوب بر محیط زیست و جامعه آشکار شود، قابل توجه نیست. تاثیرات خشکسالی ممکن است تحت تأثیر بافرهای سازگار (مانند ذخیره آب یا خرید خوراک دام) قرار گیرد یا مدت طولانی پس از عادی شدن بارندگی (به عنوان مثال به دلیل کمبود آب زیرزمینی یا مخزن) ادامه یابد. همانطور که در کادر 3.1 توضیح داده شده است، توسعه آهسته و مدت طولانی خشکسالی، از جمله ویژگی های دیگر، ممکن است با تأثیرات فراتر از تلفات کشاورزی مشترک همراه شده و کمی و تعیین اثرات خشکسالی را پیچیده کند.

فراخوان مقاله برای کنفرانس آتی IWA LET تا 15 سپتامبر 2021 باز است. هفدهمین کنفرانس IWA LET در 27 مارس-2 آوریل 2022 در رنو (ایالات متحده) برگزار می شود. آثار ارسالی مورد بررسی قرار گرفته و به نویسندگان اطلاع داده می شود تصمیم گیری روی کاغذ آنها پس از جلسه نهایی کمیته برنامه در 1 دسامبر 2021.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از افزایش خروجی سد کرخه به میزان ۱۶۰ مترمکعب و سد دز به میزان ۱۴۰ مترمکعب برای مناطق پایین دست خبر داد. فریدون حسنوند نماینده مردم اندیمشک در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توییتر، نوشت:

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید اطلاع‌رسانی بدون واسطه به مردم انجام شود و مسئولان از فضای رسانه‌ها بیشتر استفاده کنند، گفت: همه از مشکلات کم آبی مطلع هستیم اما باید مردم را نیز در جریان این مشکلات قرار دهیم. مجتبی یوسفی در نشست شورای اداری خوزستان که شامگاه سه‌شنبه (۲۲ تیرماه) در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: شرایط کنونی استان خوزستان بسیار سخت و حساس است و مسئولان باید بیش از پیش برای حل مشکلات تلاش کنند.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان گفت: هر تصمیم‌گیری که در خصوص حوضه دز انجام شود، قطعا تبعات خاص خود را خواهد داشت و نمی‌توانیم در توزیع آب در حوضه دز همه را راضی کنیم. فرهاد ایزدجو در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران خوزستان با موضوع بررسی شرایط خشکسالی و توزیع آب در بخش‌های مختلف در حوضه رودخانه دز که امروز (۱۴ تیرماه) در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: در حوضه دز، تعارض‌هایی در برنامه تخصیص آب به واسطه برداشت‌های کشت شلتوک و سایر تصمیم‌گیری‌ها به وجود آمده است.

یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دیگر چیزی به اسم تونل انتقال آب بهشت‌آباد نخواهیم داشت، گفت: با پیگیری‌های انجام‌شده، حداقل فعلا احداث چنین تونلی منتفی و تعطیل شده است؛ این طرح حتی تا مرحله تامین اعتبار پیش رفته بود که خوشبختانه مانع آن شدیم. علیرضا ورناصری در خصوص آخرین وضعیت پروژه تونل انتقال آب بهشت‌آباد اظهار کرد: به دنبال تلاش‌های فراوان و رایزنی‌های نمایندگان استان‌های خوزستان و چهارمحال و بختیاری، خوشبختانه بحث احداث تونل بهشت‌آباد متوقف شده است و فعلا در این زمینه هیچ اقدامی نخواهد شد.

درپی حاکمیت خشکسالی در کشور، مشکل کمبود منابع آب و علوفه مورد نیاز حیات وحش به یکی از معضلات اصلی در حوزه محیط زیست طبیعی تبدیل شده است. رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش استان تهران می‌گوید: تامین آب و ‌پاکسازی آبشخورهای مناطق چهارگانه استان تهران به‌صورت مستمر انجام می‌شود و تاکنون نیاز به تعلیف دستی حیات وحش در هیچ یک از مناطق استان تهران نبوده است.

یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: متاسفانه قوانینی که برای مهار آب ها در سطح کشور دیده شده است، یکنواخت بوده است. ما در مناطق مرزی منابع آب های سطحی خوبی داریم که به دلیل عدم مدیریت صحیح به کشورهای همسایه هدایت می‌شود. 

اسماعیل حسین زهی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت منابع آبی کشور و ضرورت کنترل مصرف، بیان کرد: در بحث منابع آبی کشور ما با خشکسالی مواجه هستیم که مشکلات عدیده‌ای را به دنبال دارد و از قبل نیز پیش بینی شده بود. امسال نیز به دنبال کم بودن بارش‌ها، سطح منابع آبی سدهای کشور به شدت کاهش یافته است.

وی در ادامه اظهار کرد: متاسفانه قوانینی که برای مهار آب ها در سطح کشور دیده شده است، یکنواخت می باشد. ما در مناطق مرزی و کم‌تر توسعه یافته منابع آب‌های سطحی خوبی داریم که به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح برای بهره وری، به کشورهای همسایه هدایت می شود. متاسفانه بخشی از آب کشاورزی ما نیز آب قابل استفاده است و نوع کشت و آبیاری محصولات نیز به شیوه صحیح مدیریت نمی شود.

نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: لازم است برای اصلاح شیوه مصرف آب در بخش کشاورزی دولت پای کارآمده و از کشاورزان حمایت کند. به دلیل سوء مدیریت، بخش اعظمی از آب ها در منطقه ما به کشور پاکستان رفته و کشاورزان پاکستانی از آن سود می برند. نیاز است که وزارت نیرو مطالعات خود را به روز رسانی کرده و شیوه صحیح‌تری برای مدیریت منابع آبی کشور پیش بگیرد.

وی در ادامه تاکید کرد: باتوجه به شرایط منابع آبی کشور رعایت الگوی مصرف از سوی مردم امری اجتناب ناپذیر است. خیلی از روستاها و مناطق کشور به دلیل کم آبی خالی از سکنه شده است و قطعا با ادامه این روند با مشکلات جدی تری در تامین آب مواجه خواهیم شد. لازم است که مردم بیش از پیش به رعایت الگوی مصرف توجه داشته باشند و دولت نیز به صورت جدی تری پای کار بیاید.

انتهای پیام

رییس سازمان مدیریت بحران کشور از پیش‌بینی اعتبار ۳۲ هزار میلیارد ریالی برای مقابله با تنش‌های آبی و خشکسالی در کشور خبر داد. اسماعیل نجار دراین‌باره گفت: در جلسه‌ای که اخیرا با حضور وزیر نیرو، معاونان وزارت جهادکشاورزی، رییس سازمان هواشناسی و ... داشتیم، درباره تنش‌های آبی در کشور، میزان بارش‌ها و احتمال خشکسالی و کمبود آب شرب نکات و موضوعاتی مطرح و در آنجا بنا شد تا بیش از ۲۵۰ پروژه و طرح برای مقابله با این موارد در سطح کشور اجرا شود.

با شروع فصل گرما و عطش سدها در پی کاهش بارندگی ها در ایران، زمزمه بحران آب و کمبود منابع آبی به گوش می رسد، هرچند که طبق گفته های معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برنامه ای برای جیره بندی آب در نظر گرفته نشده اما بیش از ۲۶۰ شهر امسال با تنش آبی مواجه خواهند بود.

در پی انتشار برخی اخبار در تعدادی از رسانه‌ها درباره «مواجهه ۱۲ کلانشهر امسال با بحران تامین آب و شروع جیره‌بندی آب در شهر کرج» شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توضیحاتی ارائه داد.

محمد اشرف‌غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در مراسم افتتاح سد کمال خان در ولایت نیمروز و در نزدیکی مرز ایران، گفت که کشورش دیگر آب را رایگان نمی‌دهد، بلکه با افتخار آن را در مقابل دریافت نفت به ایران می‌فروشد. آقای اشرف‌غنی روز چهارشنبه گفت که اقتصاد افغانستان و ایران مکمل یکدیگر هستند و بر همین اساس کابل در حال مذاکره با تهران است تا ولایت نیمروز نه تنها «انبار (آب)» افغانستان باشد، بلکه به انبار (آب) ایران نیز تبدل شود.

فرماندار بافق گفت: تنها راه درمان و نجات بحران آب برقراری تعادل بین منابع آبی و مصرف آن است. سید مهدی طلایی مقدم فرماندار بافق در نشست شورای حفاظت از منابع آبی شهرستان با عنوان رویداد ابی، گفت: موضوع هم صدایی و همگرایی در استان یزد مسئله آب است.