آب پنهان، آب مجازی یا آب نهفته، مفهومی است که توسط پرفسور تونی آلن در سال ۱۹۹۳ معرفی شد، آب پنهان به مجموع حجم آبی می گویند که در مراحل مختلف تهیه، تولید و ارائه یک محصول (غذا، کالا، انرژی یا خدمات) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم استفاده می‌شود. وقتی یک کشور می گوید با خطر خشکسالی روبه‌روست، یعنی با یک بحران مواجه است یعنی نه تنها کمبود آب شرب تهدید کننده خواهد بود بلکه با خطر دیگری هم دست به گریبان است و آن ناتوانی در تولید محصولات مکانیکی، الکترونیکی، ساختمانی، کشاورزی، پوشاک و هر آنچه انسان به آن ها نیازمند است.

نمک زدایی فرآیندی است که برای حذف نمک و سایر املاح موجود در آب شور یا لب شور به کار می رود تا آن را به آب آشامیدنی یا آب قابل استفاده برای مصارف صنعتی تبدیل کند. این فرآیند در مناطقی که با کمبود آب شیرین مواجه هستند، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

در دومین نشست خبری سخنگوی صنعت آب کشور که با حضور نمایندگان رسانه های گروهی برگزار شد، قاسم زاده از افزایش 4 درصدی ورودی مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته خبر داد. به گزارش خبرگزاری آب ایران، فیروز قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور در دومین نشست خبری خود با نمایندگان رسانه های گروهی، ضمن تشریح وضعیت ذخایر فعلی آب کشور گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر 1400)تا کنون 28 میلیارد متر مکعب آبهای سطحی وارد مخازن سدهای کشور شده که این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال 4 درصد افزایش دارد. همچنین تا کنون 22 میلیارد مترمکعب آب ذخیره سازی شده در پشت سدها برای مصارف مختلف رهاسازی شده که این رقم نیز نسبت به پارسال 23 درصد کاهش دارد.

بحث انتقال آب مخالفان و موافقان خود را دارد، اما اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این به این مسئله بپردازیم، معایب اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای هم بر استان مبدا و هم استان مقصد بیش‌تر از مزایای آن است، زیرا بر روی آبی برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد که از پایداری آن اطمینان خاطر نداریم. انتقال آب تنها برای مصارف شرب توجیه پذیر است، اما امروز آب به‌نام شرب برای مصارف صنعت و کشاورزی به استان‌های کویری انتقال داده می‌شود، در سال‌های اخیر به‌علت کاهش بارش، تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی، منابع آبی به شدت کاهش پیدا کرده است و همین مسئله استان‌های مبدا و مقصد انتقال آب را با مشکلات متعددی برای تامین آب موردنیاز مواجه کرده است.

خشکسالی و کمبود منابع آب واژه‌هایی است که طی یک سال گذشته بارها و بارها به گوشمان خورده و نسبت به آن هشدار داده شده است اما با ‌پایان یافتن فصل گرم تابستان و پیش‌بینی پاییز کم‌بارش همچنان نسبت به آن ابراز نگرانی می‌شود؛ نگرانی‌هایی جدی که می‌تواند حیات ما و تمام موجودات و اکوسیستم‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط آیا تنها راه چاره صرفه‌جویی مردم است یا در کنار این راهکار مهم، مسوولان هم وظایفی دارند؟

کاهش بارش‌ها در کشور باعث آغاز روند خشکسالی و به تبع آن تنش آبی شد و رفته رفته با گرم‌تر شدن هوا و افزایش مصرف آب و برق، وضعیت ذخایر سدها رو به وخامت رفت. سد کرخه در خوزستان یکی از سدهایی است که در شرایط فعلی، با تنش آبی دست و پنجه نرم می‌کند و کاهش ذخایر آبی در آن باعث بروز مشکلات متعددی در پایین دست شده است.

در پی انتشار فیلمی از گلایه و گریه یک دختربچه سیستان و بلوچستانی از کم آبی در منطقه محل زندگی خود، خدمات آب رسانی توسط نیروی زمینی ارتش در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان انجام شد. با توجه به شرایط بحران آب در مناطق جنوب شرق کشور و نیاز مردم استان سیستان و بلوچستان به آب و همچنین انتشار فیلمی از گلایه و گریه یک دختربچه سیستان و بلوچستانی از کم آبی در منطقه محل زندگی خود، خدمات آب رسانی توسط نیروی زمینی ارتش در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان و محل زندگی این دختر بچه انجام شد.

سرپرست شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان گفت: هم اکنون 28 درصد از حجم ذخیره آب زاینده‌رود پر بوده و مابقی خالی است و نسبت به سال گذشته 40 درصد کاهش داشته است. "حسن ساسانی"، افزود: حجم ذخیره آب سد زاینده‌رود در حال حاضر 397 میلیون متر مکعب است، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته حجم ذخیره آب پشت سد 575 میلیون متر مکعب بوده است.

به اعتقاد محققان کمبود آب در کشور توجیه‌پذیر نیست؛ چرا که دانش فنی طراحی، ساخت و اجرای سیستم‌های آب شیرین‌کن و نمک‌زدایی در کشور موجود است و از این سیستم‌ها می‌توان آب‌هایی با قابلیت صادراتی تولید کرد؛ همان اقدامی که کشورهای حوزه خلیج فارس اجرایی کرده‌اند. مسعود محمدی، مدیر امور اداری یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نمک زدایی مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، تمرکز تحقیقاتی این شرکت را طراحی و ساخت سیستم‌های تصفیه آب و پساب دانست و گفت: این سیستم‌ها از نوع حرارتی است که دانش فنی آن در اختیار تعداد معدودی از کشورها (حدود ۱۰ کشور) قرار دارد.

مدیر بهره‌برداری و نگهداری سد کوثر:

مدیر بهره‌برداری و نگهداری سد کوثر و شبکه لیشتر گفت: با احتساب بارش‌های چند روز اخیر، در حال حاضر 94 درصد حجم مخزن سد کوثر گچساران پر شده است. "اکبر خدری" با بیان این خبر گفت: در حال حاضر با احتساب رسوب‌های ورودی به سد کوثر، حجم مفید مخزن این سد 547 میلیون مترمکعب است که 514 میلیون مترمکعب معادل 94 درصد از حجم آن پر شده و همچنان شرایط این سد مدیریت و کنترل می‌شود.

هفته گذشته در نوزدهمین جلسه شورای هماهنگی مدیریت بهم پیوسته منابع آب حوضه آبریز زاینده رود در وزارت نیرو با دستور مساعد وزیر نیرو مقرر شد آب مورد نیاز کشت تابستانه کشاورزان استان اصفهان تامین شود. این خبر موجی از خوشحالی را بین مردم ایجاد کرد که تابستان امسال زاینده رود جریان خواهد داشت، اما با وجود این تصمیم، امروز زاینده رود دوباره خشک شده است.

استفاده مجدد از آب خاکستری در جهت مصرف بهینه منابع آبی

در مناطق با آب و هوای خشک که محدودیت منابع آب دارند، استفاده موثر از آب و حفظ آن به هر طریق ممکن، مهم است.

ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک می­‌باشد و در حال حاضر دچار کمبود آب است. در صورت ادامه وضعیت و روند فعلی در کشور، میزان تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و توسعه کشاورزی و صنعتی و اجتماعی، افزایش یافته و میزان منابع آب به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالی­‌ها و کاهش کیفیت منابع آب، کاهش می­‌یابد و در نهایت منجر به کاهش سرانه آبی می­گردد؛ کاهش سرانه آبی متعاقباً منجر به بروز و تشدید اختلافات اجتماعی، مهاجرت،