2. 2. 2. داده و پایگاه داده سیستم اطلاعات جغرافیایی
معمولا نگاه به پایگاه داده های GIS به عنوان یک سری از لایه های نقشه، که از لحاظ جغرافیایی مرجع شده و ثبت شده می باشند، به یک تصویر رایج تبدیل گشته است. بیشترین داده های سازماندهی شده ی GIS به شکل لایه ها وجود دارند، که هر کدام شامل یک تِم از اطلاعات نقشه است که به شکلی منطقی به محل خود مرتبط شده است (شکل 2-2). هر یک از این نقشه های مجزای موضوعی، به عنوان یک لایه، پوشش، یا سطح نامیده می شود. و هر لایه دقیقا بر روی لایه های دیگری خواهد افتاد؛ به طوری که هر محل و مکان های مربوط به آن در تمام نقشه های دیگر همسان است. در اینجا است که باید گفته شود لایه پایینی این نمودار کاملا مهم است، چراکه در واقع آن نشان دهنده سیستم مکان مرجعی است که در تمام نقشه های دیگر، به دقت ثبت شده است.
شکل 2‑2 لایه های نقشه اشاره دارد به تم های چندگانه.
ایده لایه مرکزی به مفهوم کاداستر چند منظوره، به عنوان بخشی از یک GIS جامع شهری معرفی شده است. جدول 2-1 لیستی از شش دسته داده های بزرگ و انواع داده های موضوعیِ مرتبط با آنها است (ESRI 1986). هنگامی که این نقشه ها در درون یک سیستم مرجع استاندارد ثبت شده باشند، اطلاعات نمایش داده شده بر روی لایه های مختلف را می توان مقایسه و به صورت ترکیبی قرار داد. هدف از طرح کاداستر چند منظوره، دست یافتن به یک پایگاه داده کاملا یکپارچه، برای حمایت از وظایف اداری و تصمیم گیری ها در تمام سطوح شهرداری است. به عنوان مثال، طرح پروژه ساخت و ساز را می توان به آسانی به منظور تسهیل پردازش صدور پروانه ها در برابر نقشه ی دشت های سیلابی مورد بررسی قرار داد. علاوه بر این، اطلاعات دو یا چند لایه می تواند ترکیب شده و سپس به یک لایه جدید برای استفاده در تجزیه و تحلیل تبدیل گردد. این فرایندِ ترکیب و تبدیل اطلاعات از لایه های مختلف که گاهی اوقات "نقشه جبر[1]" نامیده می شود می تواند باعث اضافه و یا کم شدن بعضی از مقادیر در جداول توصیفی نقشه ها شود. برای مثال، اگر ما بخواهیم اثرات توسعه در نزدیکی آبراهه را بررسی کنیم، برای این منظور می توانیم منطقه ساحلی آن آبراهه را بافر[2] کرده و یک نقشه جدید ایجاد نماییم، و سپس با روی هم اندازیِ این نقشه جدید بر لایه های نشان دهنده کاربری اراضی، بخش های مستعد را شناسایی کنیم. همچنین، اگرچه مفهوم کاداستر چند منظوره در زمینه شهرداری ارائه شده است، اما به آسانی به مناطق بزرگتر مانند یک ایالت، یک کشور، و حتی به سطح جهانی می تواند توسعه یابد.
[1] Map Algebra
[2] Buffer
جدول 2‑1 مجموعه داده های شهری GIS.
ورودی یا جذب داده ها از منابع گوناگون صورت می گیرد. داده ها ممکن است از کاغذهای موجود (یا Mylar) برنامه ها و رکوردها، و همچنین داده های ساکن در پایگاه داده های دیجیتال (به عنوان مثال، ثبت اموال) استخراج شده باشد. این داده ها ممکن است به وسیله تبلت های دیجیتالی و یا اسکن کردن، به عکس تبدیل شوند. در طول چند دهه گذشته، همگرایی GIS با فناوری مهندسی اندازه گیری گسترش زیادی داشته است؛ به این طریق که داده ها در فرمت های دیجیتال ثبت شده و می توانند به طور مستقیم به یک پایگاه داده مکانی GIS منتقل شوند (به عنوان مثال، ایستگاه مرکزی نقشه برداری، سیستم موقعیت یابی جهانی [GPS]). فناوری های ذخیره سازی اطلاعات عبارتند از: سنجش از دور و همچنین ماهواره ها و سیستم عامل های موجود در هوا (فتوگرامتری). تصاویر ماهواره ای در طول موج های مختلف دریافت می شوند؛ به طوری که مشخصه های خاصی از سطح زمین را می توان از طریق پردازش این تصاویر مشخص کرد. تصاویر بدست آمده از پرواز هواپیما اغلب از نوع عکاسی، به ویژه برای توسعه نقشه های توپوگرافی با وضوح بالا از مناطق شهری و شناسایی اجزاء شهری، مانند رد پای ساختمان ها، خطوط خیابان، درب و دریچه های آب می باشد. همچنین امروزه، به طور فزاینده ای، تشخیص نور و رنجینگ[1] (LIDAR) برای ارائه تصاویر نقشه برداری توپوگرافی با وضوح بالا برای مکان دقیق برنامه ریزی و مطالعات هیدرولیکی دشت های سیلابی مورد نیاز است. صرف نظر از منبع، داده مکانی برای شناسایی در بعضی از سیستم های مختصات جغرافیایی یک نیاز محسوب می شود.
[1] ranging
پایگاه داده های GIS ترکیبی از دو شاخه مجزا می باشد، یکی پایگاه داده مکانی و دیگری پایگاه داده توصیفات همراه. بسیاری از بسته های نرم افزاری GIS این تمایز را حفظ می کنند. داده های مکانی با داشتن یک ساختار "برداری" وسیله ای برای نمایش خصوصیات نقشه به شکل نقاط، خطوط و چند ضلعی می باشند. دیگر دسته داده های مکانی GIS به عنوان تصاویر و یا رستر شناخته می شوند، داشتن ساختار ردیف-ستون یک ویژگی ساده در آنها می باشد. داده توصیفی در نرم افزار رابطه ای پایگاه داده، متشکل از رکوردها و فیلدها، و توان مدل رابطه ای، برای این داده ها به کار گرفته شده است. این داده های طرحی، به پایگاه داده مکانی برای تسهیل بازیابی داده های جدولی، برچسب شده اند. جزئیات پایگاه داده های GIS در فصل 3 بیشتر معرفی می شوند.
ساختار هرمی (شکل 2-1) نیز نشان می دهد که چگونه یک GIS ساخته شده است. از آنجا که همه چیز بستگی به پایگاه داده دارد، باید آن را در ابتدای امر توسعه داد، و یا حداقل بخش عمده ای از آن باید توسعه یابد، به طوری که تجزیه و تحلیل و نمایش مورد نظر را بتوان انجام داد. این، به نوبه خود نشان می دهد که رویکرد برای ساخت یک GIS باید با طراحی پایگاه داده و توسعه آن آغاز شود. روش، در ایجاد یک GIS بسیار مهم است، که زمان و تلاش، و هزینه های مربوطه، باید پیش از تولید محصولات سرمایه گذاری گردد. این نشان می دهد که یک GIS باید از صرف ابزار بودن به ابزار تجزیه و تحلیل و مدیریت، تحول پیدا کند؛ این دیدگاه برخی از سلسله مراتب پذیرش تصمیم سازی های سازمانی را نشان می دهد.
ترجمه از: بهزاد سرهادی
نظرات (۰)