مبانی و رویه های دستیابی به قیمت توافقی آب
در اقتصاد ایران، افزایش جمعیت، تقاضا برای آب شرب و مصارف بهداشتی را مستقیما و تقاضای مشتق شده آب را به منظور تولید محصولات غذایی به طور غیر مستقیم بالا برده و رشد فعالیت های اقتصادی اعم از صنعتی، کشاورزی و خدماتی نیز به سهم خود تقاضا برای آب را افزایش داده است. توسعه شهرها نیز در تداوم این امر بی تاثیر نبوده است. از سوی دیگر دولت برای تامین این خدمات با معضل افزایش بدهی روبرو شده است. بدین ترتیب جامعه با یک تعارض روبرو است. از یک طرف تامین آب یک ضرورت است و از طرف دیگر تامین آب و خدمات آبی منجر به افزایش بدهی ها و بزر گتر شدن اندازه دولت و تبعات ناشی از آن می شود.
شایان ذکر است که مساله فوق، مشکل کشور ایران به تنهایی نیست و کشورهای توسعه یافته نیز بعد از دهه 1970 به طور جدی با مساله تامین سرمایه در اجرای تاسیسات زیربنایی روبرو بوده اند. از همین رو در همان سال ها ایده مشارکت خصوصی - عمومی مطرح شد تا راه حلی برای این موضوع باشد. در سال 1992 در انگلستان برای اولین بار یک برنامه اصولی با هدف تشویق مشارکت خصوصی- عمومی، تحت عنوان ابتکار تامین مالی خصوصی شکل گرفت. درحال حاضر استفاده از این شیوه در سایر کشورها نیز مرسوم و تکامل آن در جریان است.
تهیه راهنمای فوق با هدف ارائه روشی هماهنگ برای تعیین قیمت مبادله آب با سرمایه گذاران بخش خصوصی در دستور کار طرح تهیه ضوابط و معیارهای فنی صنعت آب کشور قرار گرفت. این راهنما در دستیابی به قیمت توافقی آب کشاورزی، شهری و هم چنین انرژی برقابی در طرحهایی که توسط یا با مشارکت بخش خصوصی را ه اندازی می شوند، کاربرد دارد.
نو بودن موضوع و فقدان تجربیات مشخص در شروع مطالعات موجب گردید که زمان نسبتا طولانی صرف شود تا طی رفت و برگشت هایی بر روی مطالب تهیه شده، برداشت های تیم نظارت و تیم تهیه کننده به یکدیگر نزدیک شود. طی این مدت علاوه بر تقویت تیم کارشناسی، تلاش شده تا از آخرین تجارب قابل دسترس نیز در تدوین این راهنما استفاده شود . اما متاسفانه باید اذعان داشت که فرآیندهای مورد استفاده در تجارب محدود در داخل کشور، بدون پشتوانه نظری کافی و طی کردن گام های منظم و مرتبط شکل گرفته است. لذا راهنمای حاضر را باید فتح بابی بر این موضوع مهم دانست. بدیهی است با اجرای چند طرح نمونه (پایلوت)، مستند سازی مشکلات و راه کارها می توان فرآیند را مدلسازی کرده و به دستورالعمل کاربردی نزدیک کرد.
راهنمای حاضر از شش فصل و سه پیوست تشکیل شده است. فصل اول شامل هدف، دامنه بررسی و کاربرد و پیشینه مطالعات است. فصل دوم و سوم به مباحث پیرامون بازار آب و اجزای آن، اهمیت نگرش صحیح به قیمت گذاری، روشهای مختلف قیمت گذاری آب و هم چنین بعضی مطالعات قیمت گذاری در کشورهای جهان پرداخته است. در فصل چهارم و پنجم که مهم ترین فصول این مطالعه است، تعریف قیمت توافقی به شکلی مبسوط، طرح ارکان تعیین قیمت توافقی شامل تنظیم بازار، ارزیابی مالی-اقتصادی، مشارکت خصوصی-عمومی و الزامات نهادی و فرآیند سه مرحله ای استفاده از این ارکان در دستیابی به قیمت توافقی ارائه شده است. فصل ششم به خلاصه ای از مطالب به همراه پیشنهادها اختصاص دارد. شایان ذکر است که حسب مورد، مطالب تکمیلی در پیوست های یک، دو و سه ارائه شده است.
دامنه این بررسی به مباحثی اشاره دارد که به طور مستقیم (قیمت پیشنهادی ، قیمت عرضه ، قیمت تقاضا، تنظیم بازار و ...) و غیرمستقیم (بازار و ساز و کارهای آن و روش های مختلف قیمت گذاری) در تعیین قیمت توافقی موثر هستند . شایان ذکر است که موارد تفصیلی مربوط به فرآیند سرمایه پذیری خارج از چهارچوب راهنمای حاضر بوده و صرفا در حد کلی به آن اشاره شده است. این راهنما در تعیین قیمت توافقی تامین آب کشاورزی، شهری، صنعتی و هم چنین در تعیین قیمت توافقی هر کیلوات ساعت انرژی برقابی در طرح هایی که توسط یا با مشارکت بخش خصوصی راه اندازی و بهره برداری می شوند، کاربرد دارد. استفاده کنندگان اصلی این راهنما حوزه ستادی و نمایندگان منطقه ای وزارتخانه های نیرو، جهاد کشاورزی و هم چنین شرکت آب و نیروی ایران هستند، البته به عنوان یک راهنما می تواند مورد استفاده سرمایه گذاران بخش خصوصی نیز قرار گیرد. از آنجا که مفاد این راهنما تابعی از قانون تشویق سرمایه گذاری است، امکان استفاده از آن تا زمان ابقای قانون مذکور وجود دارد.
دانلود مبانی و رویه های دستیابی به قیمت توافقی آب
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
نظرات (۰)