معیار های انتخاب مدل مناسب کیفی آبخوان
بدون شک یکی از مهم ترین معیار های انتخاب مدل، کارایی مدل است که با در نظر گرفتن خصوصیات هیدروژئولوژیکی و کیفی آبخوان بتواند در شرایط طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. در بحث آلودگی و کیفیت آب های زیرزمینی، مدل های بسیاری وجود دارند که در زمینه های مختلف مانند شوری، آلودگی های ناشی از کشاورزی مانند نیترات، پتاسیم و آلودگی های نفتی، آلودگی های فاضلاب شهری و صنعتی و همچنین اتمی، می تواند مورد استفاده قرار گیرند. بدیهی است باتوجه به نوع مشکل، مدلی که بتواند پاسخ گوی مساله باشد و کارایی لازم را داشته باشد باید انتخاب شود. از طرف دیگر با توجه به نیاز مدل کیفی به پارامتر سرعت آب و مقادیر بیلان در هر گره، این مدل باید قابلیت تلفیق با مدل کمی را داشته باشد.
معیار دیگر را می توان عمومیت مدل دانست، طوری که مدل فقط خاص یک مساله و در یک منطقه نباشد بلکه بتواند در شرایط مختلف با اندک اصلاحاتی جوابگو باشد. در غیر این صورت فقط مختص یک منطقه خواهد بود و از آن نمی توان در سایر نقاط استفاده کرد.
این معیار را می توان براساس تعداد کاربرها، آزمون ها و حالات واقعی که مدل در آن مورد استفاده واقع شده است سنجید. در نتیجه موفقیت مدل، صحت سنجی و تایید مدل نیز در این معیار، مورد نظر قرار می گیرد. معمولا در صورتی که مدل عمومیت داشته باشد، کتابچه راهنمای مدل، رفرنس ها و سایر موارد پشتیبانی مدل در دسترسی عموم قرار خواهد گرفت تا کاربر را هرچه سریع تر در راه اندازی و تنظیم مدل هدایت کند. در مقابل، ممکن است مدل هایی به سفارش خاص توسط مراکز تحقیقاتی و یا مهندسین مشاور در مدت زیادی (مثلا 5 یا 10 سال و بیش تر) تهیه شوند که جنبه خصوصی داشته و در دسترس عموم قرار نمی گیرد.
علاوه بر موارد فوق، معیار سهولت کاربرد مدل یا یکی از معیار های مهم در انتخاب نرم افزار مناسب می باشد. بدیهی است که مدلی که بتواند با دقت قابل قبول، در مراحل مختلف مدل سازی اعم از ورود داده ها، خروج داده ها و تنظیم و ارائه نتایج، پیچیده و مشکل نباشد، ترجیحا پیشنهاد می شود. ضمن این که قابلیت های تلفیق با سامانه اطلاعات جغرافیایی و ارائه نتایج به صورت گرافیکی از مواردی است که می تواند علاوه بر موارد فوق در انتخاب مدل مناسب موثر باشد.
به منظور انتخاب مدل مناسب آبخوان، در زیر بعضی از مدل ها و خصوصیات آنها به اختصار توضیح داده می شود:
- مدل PETRASIM
تهیه کننده: شرکت خصوصی - فوریه 2003
دو بعدی و سه بعدی - جریان و آلودگی و حرارت
چند فازه، آب- گاز و NAPL
روش تفاضل های محدود خطوط مشخصه
در دسترس عموم
- مدل HYDROTHERM
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال 1996
سه بعدی - شبیه سازی جریان و حرارت
روش تفاضل های محدود - زبان فرترن 77
کاربرد در آبخوان های گرم
در دسترس عموم
- مدل SEAWAT
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال 2000
کاربرد برای تداخل آب شور و شیرین
تلفیق MT3DMS+Mudflow
در جریان، روش تفاضل های محدود - در آلودگی یکی از روش های مدل MT3D به زبان زبان فرترن 77
در دسترس عموم
- مدل MF2K - GWT
تهیه کننده: شرکت خصوصی
تلفیقی از دو مدل Ground Water Transport و (Modflow-2000(MF2K
دو و سه بعدی جریان و آلودگی
جریان روش تفاضل محدود- آلودگی از MOC3 به زبان فرترن 77
در دسترس عموم
- مدل FRACMAN
تهیه کننده: شرکت خصوصی در سال 2002
جریان و حمل مواد در محیط های درزو شکاف دار
دو و سه بعدی
در دسترس عموم - قابلیت بالای گرافیکی
- مدل SHARP
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال 1996
جریان و آلودگی
دو بعدی، روش تفاضل های محدود- زبان فرترن 77
کاربرد در آبخوان های ساحلی در بررسی تداخل آب شور و شیرین
در دسترس عموم
- مدل AQUA
تهیه کننده مهندسین مشاور در کشور ایسلند - سال 1981
دو بعدی و سه بعدی - جریان و آلودگی
روش اجزا محدود - زبان فرترن 77
کاربرد به خصوص در کشور های اروپائی و در آبخوان های آبگرم
در دسترس عموم
- مدل ASM
تهیه کننده: دانشگاه کاسل آلمان - 1986
دو بعدی - جریان و آلودگی
روش تفاضل های محدود - زبان Qbasic
بیش تر در جنبه آموزشی کاربرد دارد و نه حرفه ای.
در دسترس عموم
- مدل CFEST
تهیه کننده: مرکز تحقیقات دفع زباله های اتمی و آزمایشگاه 1، آمریکا - 1987
سه بعدی - جریان و آلودگی های فاضلاب
روش اجزا محدود - زبان فرترن IV
کاربرد در چند مورد خاص در امریکا
حالت خصوصی داشته و در دسترس عموم قرار ندارد.
- مدل FEMWATER و LEWASTE
تهیه کننده: آزمایشگاه Oak Ridge National Laboratory در سال 1987 و 1989
دو بعدی و سه بعدی - محیط اشباع - غیراشباع - جریان و آلودگی
روش اجزا محدود - زبان فرترن IV
کاربرد در تحقیقات اثرات فاضلاب ها برروی آبخوان - در اروپا و آمریکا کاربرد زیاد
در دسترس عموم
- مدل FTRANS
تهیه کننده: شرکت مهندسین مشاور Geotrans آمریکا - 1983
دوبعدی - جریان و آلودگی های اتمی - محیط درز و شکاف دار- یک لایه و چند لایه
روش اجزا محدود - زبان فرترن IV
کاربرد جنبه خاص.
حالت خصوصی داشته و در دسترس عموم قرار ندارد.
- مدل HST3D
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال 2001
سه بعدی - جریان و آلودگی
جریان روش تفاضل های محدود ضمنی- آلودگی روش خطوط مشخصه- زبان فرترن 77
کاربرد در حالات مختلف از قبیل فاضلاب - رادیو اکتیو- تداخل آب شور و شیرین و آبخوان های آب گرم
در دسترس عموم
- مدل MOC MOCDENSE
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال های 1999 ،1989 ،1978.
دوبعدی و سه بعدی - جریان و آلودگی
روش (خطوط مشخصه) - زبان فرترن IV
کاربرد در حالات مختلف آلودگی به خصوص پیگیری آلاینده های نقطه ای.
در دسترس عموم
- مدل MT3D
تهیه کننده: شرکت مهندسین مشاور پاپادوپولوس و شرکاء - آمریکا 1989 و 2000.
دوبعدی و سه بعدی - جریان و آلودگی - امکان تلفیق با Modflow حل معادلات جریان توسط روش تفاضل های محدود.
معادلات آلودگی روش های خطوط مشخصه MOC و فرم اصلاح شده آن (MMOC)
کاربرد وسیع در حل مسایل آلودگی آبخوان در اکثر کشور های دنیا، به خصوص در سال های اخیر
در دسترس عموم (ابتدا در دسترس عموم قرار نداشت ولی بعد از اینکه سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا امتیاز این مدل را به دست آورد، مدل، عمومیت یافت.)
- مدل NAMMU
مرکز تحقیقاتی AERE انگلستان - 1984
یک، دو و سه بعدی - جریان و آلودگی
روش اجزا محدود - زبان، فرترن 77
کاربرد در شرایط خاص و آلودگی ناشی از رادیو اکتیو
خصوصی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد.
- مدل SUTRA
تهیه کننده: سازمان تحقیقات زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال های 2001،1999 ،1984.
دو بعدی - جریان و آلودگی
روش اجزا محدود - زبان، فرترن 77
کاربرد وسیع در تداخل آب شور و شیرین و در محیط های اشباع و غیراشباع
در دسترس عموم
- مدل SWIFT
تهیه کننده: Sandia National Laboratories آمریکا - 1991
یک، دو و سه بعدی - جریان و آلودگی
روش تفاضل های محدود - زبان، فرترن IV
کارآیی در سازند های آبرفتی و درز و شکاف دار - کاربرد به خصوص در مراکز تحقیقاتی اروپا و آمریکا
در دسترس عموم
- مدل VERA
تهیه کننده: آزمایشگاه مکانیک خاک دلفت هلند - 1982
سه بعدی - جریان و آلودگی
روش تفاضل های محدود برای جریان و روش خطوط مشخصه درآلودگی- زبان، فرترن IV
کاربرد در مسایل خاص آلودگی به خصوص رادیو اکتیو
خصوصی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد
- مدل RANDOM WALK
تهیه کننده: مرکز تحقیقات دانشگاه ایالتی ایلی نویز آمریکا، 1981 و 1999
یک و دو بعدی - جریان و آلودگی
روش تفاضل های محدود برای جریان در آلودگی روش قدم های تصادفی- زبان، فرترن IV
کاربرد وسیع در آمریکا به خصوص در آلودگی ناشی از فاضلاب
در دسترس عموم.
علاوه بر مدل های فوق الذکر، مدل های خاصی در زمینه های آلودگی نفتی و شیمیایی مانند NAPL و CHEMTRANS و... و همچنین مدل های آنالیتیکی مانند PATHS و STANMOP نیز تهیه شده اند که بسته به اهداف مدل سازی می توانند، مورد استفاده قرار گیرند.
تماس واتساپ: 09190622992 (98+)
شناسه تلگرام مدیر سایت: Basin_Ir_bot@
نشانی ایمیل: www.Basin.ir@Gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
تماس با ما
تماس واتساپ
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
سفارش پروژه
در منابع آب
نظرات (۰)