شاخص ترنتوایت

مدل بیلان آبی ترنتوایت، اختلاف بین بارش و تبخیر را در نظر گرفته و بیلانی از کمبود یا مازاد آب را ارائه میکند. اولین لازمه مطالعه این مدل، ظرفیت نگهداری آب خاک در رابطه با نوع خاک و کاربری اراضی میباشد. مازاد آب میتواند به راحتی تحت عنوان رواناب محاسبه شود. محاسبه کمبود رطوبت بسیار مشکل است چرا که تبخیر و تعرق واقعی با حجم آب خاک تغییر پیدا میکند، در مدل ترنثوایت، میزان تبخیر و تعرق از بارندگی با توجه به میزان آب قابل دسترس باقی مانده درخاک، محاسبه میگردد. هنگامی که بارش کمتر از تبخیر و تعرق بالقوه باشد، تبخیر و تعرق واقعی با بارش به اضافه هر مقدار  رطوبت خاک که تبخیر یا تعرق پیدا کند، برابر میشود.

در شاخص ترنثوایت، تبخیر و تعرق بالقوه با استفاده از میانگین دما محاسبه میشود. این مدل می تواند برای ارزیابی شرایط انعطاف پذیری آبیاری، مورد استفاده قرار گیرد و اطلاعاتی در رابطه با حجم آب مورد نیاز در هر زمان ارائه کند و شاخص مشخصی از خشکسالی را ارائه دهد . ارزشهای محاسبه شده وقتی با مازاد آب درفصل های دیگر مقایسه شود، نشان میدهد که آیا رطوبت کافی که درطی فصل موجود بوده، اجازه آبیاری را میدهد یا نه؟ درهمان زمان، تعیین تغییرات ذخیره رطوبت خاک روزانه، اطلاعات با ارزشی از رطوبت خاک را در زمانهای مختلف برای استفاده درجدول زمانی ومقدار آبیاری برای اجتناب از رخداد هر نوع خشکسالی که میزان محصولات کشاورزی را محدود خواهدکرد، ارائه میدهد.

شاخص ذخیره آب سطحی SWSI

SWSI یک شاخص خشکسالی آبشناسی است که در سال 1981 میلادی برای ایالت کلرادو و به منظور تکمیل شاخص PDSI با لحاظ میزان برف، منابع آبی، جریان رودخانه ها و بارندگی در ارتفاعات ابداع شد. شاخص پالمر اساساً یک الگوریتم کالیبره شده رطوبت خاک برای مناطق نسبتاً همگن است و تغییرات شدید توپوگرافی منطقه و دخایر برف و رواناب ناشی از آن در این شاخص منظور نگردیده است، اما شاخص SWSI جهت شناسایی شرایط آب های سطحی طراحی شده و برف موجود در قله های کوهستانی یکی از اجزاء اصلی آن محسوب می شود. برای تعیین شاخص SWSI، علاوه بر پارامترهای مورد نیاز در روش پالمر ( بارندگی، دما ، تبخیرو تعرق ، رطوبت خاک و رواناب) ذخایر برف نیز باید در دنظر گرفته شود. برای محاسبه این شاخص در فصل زمستان فقط برف، بارندگی و ذخایر پشت سد منظور می شود و در طی تابستان جریانهای سطحی به عنوان یکی از مولفه های معادله SWSI جایگزین ذخایر برف می گردد. تغییرات این نمایه، شبیه به شاخص پالمر است و محدوده تغییرات آن از 4/1 (مرطوب) تا 4/1- (خشک) می باشد. در استفاده از شاخص SWSI محدودیت هایی وجود دارد. از آنجائیکه شاخص SWSI برای هر حوضه یا منطقه بصورت جداگانه محاسبه می شود، مقایسه مقادیر SWSI بین حوضه ها یا مناطق مختلف مشکل است. علاوه بر این هرگونه تغییر در مدیریت منابع آب در یک حوضه، نظیر جریان ذخایر پشت سد یا ذخایر جدید، سبب ایجاد تغییراتی در وزن مولفه ها شده و در نتیجه اجرای مجدد الگوریتم SWSI را برای آن حوضه ضروری می سازد.

طبقه بندی خشکسالی براساس شاخص SWSI

شاخص خشکسالی احیایی

شاخص RDI مانند SWSI برای حوضه رودخانه محاسبه می شود و پارامترهای دما،بارندگی، برف، جریانات سطحی و ذخایر آب به عنوان ورودی های این روش به کار می روند. اخیراً این شاخص به عنوان ابزاری برای توصیف شدت و مدت خشکسالی و نیز پیش بینی زمان آغاز و پایان دوره خشکسالی توسعه یافته است. شاخص RDI با هر منطقه خاصی سازگار است و مزیت آن این است که علاوه بر میزان آب، عوامل اقلیمی نیز در این روش لحاظ شده است. مقادیر این شاخص و تعیین شدت خشکسالی توسط آن شبیه به نمایه های SWSI ،SPI,PDSI است . جدول زیر این مقادیر را نشان می دهد.

طبقه بندی خشکسالی براساس شاخص RDI

مدیر سایت: بهزاد سرهادی

شماره تلفن: 09190622992

شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@

نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com

(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)

_______________________________________________________

×

 براي پيوستن به بزرگترين گروه تلگرام علوم و مهندسي آب با امکان تبادل نظر بين اعضاء کليک کنيد

کتاب کاربرد مدل QUAL2KW

کتاب کاربرد GIS در منابع آب

کتاب محاسبه سيل طرح