مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان از کاهش ۸۲ درصدی رواناب رودخانه‌ها و کاهش ۳۱ درصدی بارش‌ها در پاییز امسال خبرداد. سیدمحسن حسینی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در دو ماهه اول پاییز امسال مقدار بارندگی تجمعی متوسط در ایستگاه‌های شرکت آب منطقه‌ای استان ۵۶ میلیمتر بوده که نسبت به آمار بلندمدت ۳۱ درصد کاهش داشته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان:

60 درصد از حجم ذخیره آب سد اکباتان همدان خالی است

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان از ذخیره بیش از 13 میلیون متر مکعبی آب پشت سد‌ اکباتان همدان خبر داد و گفت: 60 درصد از حجم ذخیره آب این سد برای مهار سیلاب‌های احتمالی خالی است. "منصور ستوده" گفت: هم اکنون 13 میلیون و 200 هزار متر مکعب آب در پشت سد اکباتان همدان ذخیره داریم که به میزان 40 درصد از کل حجم ذخیره این سد است.

انواع مختلف طغیان وجود دارد که ناشی از شرایط مختلف آب و هوایی و بارش است. ممکن است شما همیشه در معرض خطر یک یا چند نوع از این سیل ها باشید. سیلاب طبیعی است و نمی توان جلوی آن را گرفت. سیل می تواند تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد. از جمله تأثیرات مثبت جاری شدن سیل، می توان به آب برای اکوسیستم تالاب و تأمین مجدد رطوبت و مواد مغذی خاک برای کشاورزی اشاره کرد. اثرات منفی سیل می تواند خسارات قابل توجهی به خانه ها و مشاغل، زیرساخت های حیاتی و کشاورزی، از جمله کشاورزی و محصولات وارد کند.

اگر چه وضعیت بارش در روزهای اخیر مناسب بوده اما ایران به عنوان یکی از مناطق بسیار حساس به منابع آبی می­باشد و از جمله کشورهایی با ذخایر آبی آسیب پذیر است. این در حالی است که متوسط مصرف آب بیش از میانگین منطقه خاور میانه و شمال آفریقا است. بانک جهانی در گزارش سال ۲۰۱۷ خود با عنوان " Iran Economic Monitor" یکی از چالش­های اقتصادی آینده ایران را بحران آب معرفی کرده است. در این نوشتار نگاهی اجمالی به مهم­ترین نکات ارائه شده گزارش مذکور خواهیم داشت.

گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی (۰۰_۹۹) تا دوم آبان ماه میزان بارندگی در گیلان 88.8 میلی‌متر ثبت شده است. بر اساس آمار دفتر مطالعات پایه شرکت مدیریت منابع آب ایران، از ابتدای سال آبی (۰۰_۹۹) تا دوم آبان‌ماه امسال متوسط میزان بارندگی 5.2 میلی‌متر بوده که این رقم در مدت مشابه سال آبی گذشته 10.3 میلی‌متر، میانگین 11 ساله 8.8 میلی‌متر و بلندمدت (52 ساله) نیز 8.4 میلی‌متر بوده است.

بانک اطلاعات جهانی مخزن و سدها موسوم به GRanD v1.1 محصولی از پروژه سیستم آب جهانی است که یک تلاش مشترک بین المللی را برای جمع آوری مجموعه داده های موجود در مورد سدها و مخازن با هدف تهیه یک پایگاه داده واحد، صریح و قابل اعتماد از نظر جغرافیایی برای این پایگاه آغاز شد. نسخه اولیه 1.1 GRanD شامل 6862 رکورد از مخازن و سدهای مرتبط با آنها با ظرفیت ذخیره تجمعی 6197 کیلومتر مکعب است. یازده موسسه شرکت کننده داده ها را از منابع متعددی جمع آوری کرده و مجموعه داده توسط دانشگاه مک گیل مدیریت می شود. گرچه GRanD مورد به روزرسانی قرار گرفته است، GRanD v1.1 برای پشتیبانی از تحقیقات موجود و آینده در دسترس خواهد بود.

گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد فروردین 99، با 80 میلی‌متر بارندگی، پربارش‌ترین ماه و زمستان سال 98 با 114 میلی‌متر بارندگی، پر بارش‌ترین فصل سال آبی گذشته بوده است. بر اساس آمار دفتر مطالعات پایه شرکت مدیریت منابع آب ایران، سال آبی 99- 98 در حالی به پایان رسید که این سال با متوسط میزان بارندگی‌ها 317.7 میلی‌متر جزو پربارش‌ترین سال‌ها در 50 سال گذشته بوده، اما با این وجود، این رقم نسبت به سال آبی ماقبل با میزان بارش 342 میلی‌متر حدود 7 درصد کاهش نشان می‌دهد.

Hyfran یک نرم افزار بسیار مناسب جهت تحلیل آماری پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژی می باشد. با این نرم افزار می توان با توزیع های آماری مختلف، مقدار یک پارامتر را در دوره بازگشت های مختلف تخمین زد. این نرم افزار قابلیت انجام خودکار آزمون های آماری بر روی داده ها را نیز دارد. شایان ذکر است که در این نرم افزار تحلیل های آماری پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژی در آن قابل انجام بوده و خروجی های آن قابل انتقال به برنامه های دیگر مثل Excel می باشد.

مدیر دفتر مطالعات پایه شرکت آب منطقه‌ای گلستان گفت: بارش متوسط استان در اردیبهشت سال جاری نسبت به دوره مشابه بلندمدت بیش از 30 درصد افزایش داشته است.

حسن فرازجو افزود: با توجه به هشدار سطح زرد شماره 8 اداره کل هواشناسی استان، آمار و اطلاعات ایستگاه‌های باران سنجی و آب سنجی زیر پوشش شرکت آب منطقه‌ای گلستان، مورد پایش و بررسی قرار گرفت.

وی ادامه داد: این اطلاعات نشان می‌دهند از شروع این سامانه بارشی در ظهر یکشنبه 28 اردیبهشت تا اواخر وقت روز سه‌شنبه 30 اردیبهشت 99، بیشترین مقادیر بارندگی در شرق استان به وقوع پیوسته است، به طوری که درحوضه آبریز گرگانرود در ایستگاه‌های باران سنجی گلیداغ، تنگراه و پارک ملی گلستان بیش از 20 میلی‌متر بارندگی ثبت شده است.

مدیر دفتر مطالعات پایه شرکت آب منطقه‌ای گلستان اظهار کرد: بارش متوسط استان در اردیبهشت سال جاری نسبت به دوره مشابه بلندمدت بیش از 30 درصد افزایش داشته است.

متوسط بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی 98 تاکنون به 285.9 میلی‌متر رسیده که نسبت به میانگین 51 سال اخیر افزایش 32 درصدی را نشان می‌دهد.

از ابتدای مهر 98 تا روز یکشنبه هفتم اردیبهشت 99، میزان متوسط بارش‌ها در حوضه دریای خزر 385.6، خلیج فارس و دریای عمان 424.3، دریاچه ارومیه 316.3، فلات مرکزی 211.3، مرزی شرق 142.2 و قره قوم 253.7 میلی‌متر بوده است که در مجموع نسبت به متوسط 318.4 میلی‌متری مدت مشابه سال گذشته در کل کشور کاهش نشان می‌دهد.

بر اساس اطلاعات مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی بارش‌ها در کشور نسبت به میانگین بلند مدت حدود ۳۱ درصد افزایش یافته، همچنین در تمام استان‌ها به جز چهار استان بارش‌ها در محدوده نرمال و بیش از نرمال گزارش شده است.

از ابتدای سال آبی تاکنون ۲۵۴.۵ میلیمتر بارش در کشور داشتیم که این میزان نسبت به میانگین بلند مدت حدود ۳۱ درصد افزایش یافته است همچنین در این میان سه استان گیلان، مازندران و لرستان به عنوان پربارش‌ترین استان‌ها اعلام شده‌اند. از این‌رو بارش‌ها در استان گیلان ۷۴۳.۴ میلیمتر است که نسبت به بلند مدت ۱۵ درصد بیشتر شده است. در استان مازندران نیز بارش‌ها با ۶۱۱ میلیمتر، ۳۳ درصد بیشتر شده است. در استان لرستان نیز بارش‌ها نسبت به میانگین بلند مدت افزایشی ۲۰ درصدی داشته‌اند.

حجم بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی 99-98 (اول مهرماه) تا هشتم آذر 98 به 43.6 میلی‌متر رسیده که در مقایسه با میانگین 11 سال گذشته از 9 درصد کاهش برخوردار بوده است. بر اساس آمار بارندگی تجمعی حوضه‌های آبریز درجه‌ یک کشور، میزان بارندگی‌ها طی مدت مشابه سال آبی 98-97 در این حوضه‌ها 75.4 میلی‌متر گزارش شده است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور ضمن اشاره به اینکه از ابتدای مهر ماه تاکنون بارش‌ها در کشور در محدوده نرمال بود، گفت: مدل‌های عددی نشان می‌دهد که بارش‌ها در کشور طی دی ماه و به ویژه بهمن ماه کمتر از حد نرمال باشد.

احد وظیفه ضمن اشاره به اینکه بیشتر استان‌های غربی کشور از ابتدای مهر ماه تاکنون بارش کمتری نسبت به بارش بلند مدت و نرمال خود داشتند، اظهار کرد: برای مثال استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، ایلام، چهار محال و بختیاری، خراسان شمالی، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویر احمد، گیلان، لرستان و همدان بارش کمتری نسبت به نرمال داشتند. در استان آذربایجان شرقی نیز بارش حدود ۶۰ درصد کمتر از حد نرمال بود.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، آماربرداری سراسری دور سوم را از مهم‌ترین پروژه‌های آب کشور توصیف کرد و گفت: بایستی تا آخر سال جاری عملیات آماربرداری به پایان برسد و مدیران عامل شرکت‌های آب منطقه‌ای موظف هستند با جدیت موانع موجود برای تسریع در انجام این پروژه را مرتفع کنند.

چین رکورددار سیل‌های ویرانگرِ تاریخ

آب، نیروی قدرتمندی که حتی توانایی محو کردن شهرها را به کلی از روی نقشه‌ها دارد، می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد. سیل‌ها نیز یکی از فاجعه‌بارترین بلایای طبیعی به شمار رفته و مخرب‌ترین سیل‌های تاریخ جهان زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر خود قرار داده‌اند.

]اغلب قربانیان سیل‌ها در اثر غرق‌شدگی جان می‌بازند اما غرق شدن تنها روش سیل برای گرفتن جان افراد نیست بلکه گرسنگی ناشی از قحطی و نیز بیماری‌هایی که از طریق انتشار آلودگی‌ها پس از وقوع سیل شایع می‌شوند نیز قربانیان بسیاری در طول تاریخ گرفته‌اند.

سیستان و بلوچستان در صدر فهرست افت بارش‌ها

به‌رغم ثبت رقم‌های امیدوارکننده بارش در سال آبی جاری (ابتدای مهرماه تاکنون)، 6 استان اردبیل، هرمزگان، یزد، کرمان، فارس و سیستان و بلوچستان همچنان بارشی کمتر از متوسط 50 سال گذشته را دارا هستند.

"فراز رابعی" مدیرکل دفتر مطالعات پایه منابع آب ایران در این باره افزود: از بین استان‌های کشور، بیشترین افت بارندگی نسبت به بلندمدت مربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده که نسبت به متوسط نیم قرن اخیر معادل 22 درصد کاهش یافته است؛ با این حال، این استان در سال آبی جاری یکی از بهترین سال‌های خود را سپری می‌کند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان از افزایش 90 درصدی بارندگی در سال‌جاری خبر داد و گفت: از ابتدای سال‌جاری تا کنون 332 میلی‌متر بارش در استان همدان ثبت شده است.

"منصور ستوده" با بیان اینکه در سال گذشته 168 میلی‌متر بارش در استان همدان ثبت شده است، اظهار کرد: در آمار بلندمدت 219 میلی‌متر بارش در استان رخ داده که افزایش 58 درصدی را نشان می‌دهد.

حجم بارش‌های فصل پاییز و زمستان کشور از ابتدای سال آبی 98-97 (اول مهرماه) تاکنون به 200.9 میلی‌متر رسید که در مقایسه با میانگین 11 ساله اخیر از 137.7 میلی‌متر افزایش برخوردار بوده است.

بر اساس آمار بارندگی تجمعی حوضه‌های آبریز درجه‌ یک کشور، میزان بارندگی‌ها طی مدت مشابه سال آبی 97-96 در این حوضه‌ها 90 میلی‌متر گزارش شده است.

سیلابی با دبی حدود 5 هزار متر مکعب بر ثانیه که در اثر بارش‌های شدید خوزستان جاری شد بود در مخزن سد گتوند آرام گرفت. بر اساس آمار شرکت منابع آب و نیروی ایران، روز گذشته (15 آذر ماه) از ساعت 16 تا 19 (پیک ساعت 18) 36 میلی‌متر بارندگی در حوزه گتوند و در رودخانه کارون اتفاق افتاد که منجر به وقوع سیلاب با حجم آورد حدود 18 میلیون متر مکعب بین ساعت 20 تا 21 با دبی ورودی به مخزن سد گتوند شد.

بر همین اساس، تراز مخزن در ساعت 20 شب گذشته 204.41 و در ساعت 21 به میزان 204.70 به ثبت رسیده و دبی ورودی به مخزن نیز حدود 2 هزار متر مکعب بر ثانیه گزارش شده است.

هرمزگان؛ رکورددار خشک‌ترین استان کشور در سال آبی 97-96

آمارهای بارندگی استانی برای سال آبی گذشته نشان می‌دهد هرمزگان رکورددار خشک‌ترین استان کشور در سال آبی 97-96 بوده است.

بر اساس آمار بارندگی تجمعی استانی، در سال آبی 97-96، میزان بارش در کل کشور 171 میلی‌متر بوده که در مقایسه با متوسط بلندمدت 50 سال اخیر، از 31 درصد کاهش برخوردار بوده است. 

موقعیت جغرافیایی کانال قره قوم و کشاورزی گسترده در مجاورت آن

استان خراسان رضوی و به ویژه شهرستان‌های شمالی آن از دیگر مناطق جغرافیایی ایران است که به واسطه کاهش شدید نزولات جوی و نیز تبخیر شدید آب‌های سطحی، با چالش جدی در حوزه منابع آب رو به رو است؛ استان پرجمعیتی که بررسی‌ها نشان می‌دهد آنچنان که باید و شاید مدیریت منابع آب در آن به خوبی اجرا نمی‌شود و در حوزه مدیریت آب‌های مرزی نیز به شدت ضعیف عمل می‌کند.