انتخاب بهترین شاخص خشکسالی هیدرولوژیک به نیازهای خاص مطالعه و در دسترس بودن داده ها بستگی دارد. خشکسالی هیدرولوژیکی به کمبود آب در منابع آب سطحی و زیرزمینی مانند رودخانه ها، مخازن، سدها و دریاچه ها اشاره دارد. این نوع خشکسالی به طور مستقیم بر کیفیت و کمیت آب آشامیدنی، کشاورزی، صنعت و سایر مصارف انسانی تأثیر می گذارد. خشکسالی هیدرولوژیکی می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کمبود بارندگی، افزایش تبخیر و تعرق، و تغییرات اقلیمی باشد. اما خشکسالی هواشناسی به کمبود بارندگی در یک دوره زمانی مشخص اشاره دارد. این نوع خشکسالی اولین مرحله خشکسالی است و می تواند منجر به خشکسالی هیدرولوژیکی و کشاورزی شود. خشکسالی هواشناسی می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند نوسانات اقلیمی، الگوهای جوی و تغییرات آب و هوایی باشد.

افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی توسط بشر به‌ویژه ‍‍پس از انقلاب صنعتی، موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و در نهایت تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی و حالا مقابله با این ‌پدیده به یکی از مهمترین دغدغه‌ها در سطح جهان تبدیل شده است. رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تغییر آب و هوا یکی از مهمترین معضلات کشور ما است که می‌تواند باعث تشدید خشکسالی و تنش آبی شود بنابراین لازم است در این زمینه برنامه‌ریزی‌های جدی در سطح ملی صورت گیرد.

خشکسالی یک ویژگی مکرر در همه اقلیم ها است و عموماً با توجه به میانگین آب و هوای بلند مدت یک منطقه مشخص می شود. با توجه به ماهیت پیچیده خشکسالی، تعریف آنها در مناطق اقلیمی متفاوت است و به طور سنتی در بخش های آسیب دیده و رشته های علمی متفاوت است. بنابراین مقایسه ویژگی های خشکسالی در زمان و مکان دشوار است.

خشکسالی یکی از پیچیده ترین و شدیدترین خطرات مربوط به اقلیم است که دارای تأثیرات گسترده در جوامع، اکوسیستم ها و اقتصادها است. آنها مکرر هستند، می توانند از چند هفته تا چند سال دوام بیاورند و بر مناطق وسیعی از مردم در سراسر جهان تأثیر می گذارد. خشکسالی در طول تاریخ به دلیل تنوع طبیعی آب و هوا رخ داده است.

دانشمندان می‌گویند داده‌های ماهواره‌ای ممکن است گرم شدن تروپوسفر را طی چهار دهه گذشته دست کم گرفته باشند. به گزارش آی‌ای، یک مطالعه جدید در مورد ماهواره‌های ردیابی آب و هوا نشان می‌دهد که اندازه‌گیری‌های ما احتمالاً گرم شدن تروپوسفر (پایین‌ترین منطقه جو زمین) طی چهار دهه گذشته را به خوبی نشان نداده و گرمایش جهانی را دست کم گرفته است. این موضوع می‌تواند نشان دهنده این باشد که گرم شدن کره زمین که تاکنون اتفاق افتاده ممکن است به طور قابل توجهی بدتر از تصور کنونی ما باشد.

تغییرات آب و هوایی به روش های پیچیده ای بر آب جهان تأثیر می گذارد. یک نمودار چرخه آب مانند شکل زیر را در نظر بگیرید. گرم شدن کره زمین تقریباً در هر مرحله از نمودار تغییر می کند. این تغییرات باعث فشار بر منابع آب آشامیدنی، تولید مواد غذایی، ارزش املاک و سایر موارد در ایالات متحده و سراسر جهان می شود.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران ضمن پیش‌بینی دما و بارش در کشور تا پایان پاییز گفت: بارش طی آبان ماه عمدتا خوب خواهد بود و بویژه در نیمه دوم این ماه تقویت می‌شود.

احد وظیفه در گفت و گو با ایسنا افزود: مهرماه از نظر اقلیمی ماه چندان پربارشی به استثنای نوار شمالی کشور نیست بنابراین انتظار بارش‌های قابل توجه از نظر اقلیمی در مهرماه نداریم. در این شرایط طی دو هفته آینده نیز بارش فراگیر و سیستماتیک در کشور نخواهیم داشت و تنها در شمال سواحل استان‌های گیلان و مازندران، گلستان و بخش‌های شمالی استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی بارش‌ پیش‌بینی می‌شود.

تغییرات آب و هوا منجر به نگرانی در مورد افزایش سیلاب های رودخانه ای شده است که ناشی از ظرفیت بیشتری برای نگهداری آب در یک جو گرم است. این نگرانی ها با شواهدی مبنی بر افزایش خسارت های اقتصادی ناشی از سیل در بسیاری از نقاط جهان، از جمله اروپا تقویت می شود. هرگونه تغییر در سیلاب رودخانه می تواند پیامدهای ماندگار در طراحی اقدامات حفاظت از سیلاب و پهنه بندی خطر سیل داشته باشد. با این حال، مطالعات موجود قادر به شناسایی یک سیگنال تغییر آب و هوایی در مقیاس قاره پایدار در مشاهدات تخلیه سیل در اروپا نیستند، به دلیل محدود بودن فضای مکانی و تعداد ایستگاه های هیدرومتریک. در اینجا ما الگوهای آشکار منطقه ای از افزایش و کاهش در سیلاب رودخانه مشاهده شده در پنج دهه گذشته در اروپا را نشان می دهیم، که مظاهر تغییر آب و هوا هستند.

معاون پژوهشی پژوهشکده هواشناسی اعلام کرد

بارش و سیل‌های اخیر جبران‌کننده خشکسالی کشور نیست

معاون پژوهشی پژوهشکده هواشناسی با بیان اینکه کشور همچنان با خشکسالی مواجه است و با بارشهای اخیر جبران خشکسالی نمی شود، گفت: علاوه بر آن اینکه گفته می شود این بارش ها به دلیل بارور سازی ابرها است، صحیح نیست چون ابرهای بارور شده در محدوده کوچکی اثرگذار است.