آب نقش مهمی در چگونگی کاهش و سازگاری با تغییرات اقلیمی دارد. آماده سازی و انطباق با واقعیت های جدید آب و هوایی، یک چالش جدی برای قرن بیست و یکم خواهد بود.

در 8 اکتبر، هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) گزارش جدیدی را درباره "گرم شدن جهانی 1.5 درجه سانتیگراد" منتشر کرد و اعلام کرد که محدود کردن گرم شدن کره زمین به 1.5 درجه سانتی گراد نیازمند تغییرات سریع و بی سابقه در تمام ابعاد جامعه است. با منافع واضح برای مردم و اکوسیستم های طبیعی، محدود کردن گرم شدن کره زمین به 1.5 درجه سانتی گراد در مقایسه با 2 درجه سانتیگراد می تواند در کنار تضمین یک جامعه پایدار و متعادل باشد.

منطقه عرب در حال افزایش سطح اختلاف و بزرگترین جمعیت پناهندگان و افراد آواره است. همزمان، در حال حاضر، این منطقه دارای کمبود آب و مواد غذایی و واردات وابسته به آن است و تنها منطقه ای است که میزان سوء تغذیه افزایش یافته است.

برای غلبه بر چنین چالش هایی، برنامه توسعه سازمان ملل متحد از کشورهای در چهار حوزه منطقه عرب (مشرق، مغرب، خلیج فارس و شاخ آفریقا) حمایت می کند تا با تغییرات آب و هوایی و سازگاری با خطرات فاجعه سازگار شود.

 همواره بحث امنیت در ابعاد گسترده به عنوان بنیادی‌ترین حقوق بشر مورد توجه همه جوامع بین‌الملل بوده است. این مهم در مواجهه با جمعیت رو به رشد کنونی و تشدید بهره‌برداری از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر، به صورت خاص در دو بعد امنیت آب و غذا، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. از این‌رو قبل از پرداختن به موضوع لازم است تعریفی درباره این دو مفهوم ارائه شود. بنا به تعریف بانک جهانی، امنیت غذایی «دسترسی همه مردم در تمام اوقات، به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» است که دارای سه محور اصلی «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» است. بنابراین در هسته امنیت غذایی، دسترسی به غذای سالم و تغذیه مطلوب مطرح است. دسترسی به مواد غذایی به عرضه آن وابسته است، از این‌رو امنیت غذایی وابسته به یک سیستم غذای سالم و پایدار است. 

طوفان "هاروی" که مدتی قبل از طوفان "ایرما" رخ داد، با زدن رکورد در شدت و میزان باران، سوالاتی را در مورد چگونگی تاثیر تغییرات آب و هوایی در ایجاد طوفان‌ها پدید آورد. دانشمندان می‌گویند تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد طوفان "هاروی"، "ایرما" یا هر طوفان دیگری نمی‌شود، اما احتمال بروز طوفان‌های شدید مانند "ایرما" را به شدت افزایش می‌دهد.

کار بر روی تغییرات آب و هوایی موجب توانمند سازی ما برای دستیابی به امنیت غذای جهانی، ریشه کن کردن فقر و دستیابی به توسعه پایدار می شود. انتشار گازهای گلخانه ای (GHG) از فعالیت های انسانی و دام، ریسک قابل ملاحظه ای از تغییرات آب و هوایی، گرما در جو زمین و ایجاد گرمایش جهانی است.

تغییرات اقلیمی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر بهره وری کشاورزی دارد از جمله تغییر الگوهای بارندگی، خشکسالی، سیل و توزیع جغرافیایی آفات و بیماری ها. مقدار زیاد CO2 جذب شده توسط اقیانوس باعث اسیدی شدن، تاثیر بر سلامت اقیانوس ها و کسانی که معیشت و تغذیه آنها به اقیانوس بستگی دارد شده است. سازمان غذا و مواد غذایی از کشورهای مختلف برای کاهش و تعدیل تغییرات اقلیمی از طیف گسترده ای از برنامه ها و پروژه های مبتنی بر تحقیق عملی، به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سند 2030 و اهداف توسعه پایدار، حمایت می کند.

هنگامی که درباره تغییرات آب و هوایی صحبت می‌کنیم، ارتباطی بین تغییرات آب و هوایی و رفتارهای انسانی مشاهده می‌کنیم. در این نوشتار، چند نمونه از آنها را بررسی می‌کنیم.

رانندگی‌کردن

استفاده از سوخت‌های فسیلی برای حرکت وسایل نقلیه موتوری است که منبع اصلی تولید گازهای گلخانه‌ای و مسئول گرم‌شدن کره زمین است. بر اساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی (WMO) دلیل گرمایش کره زمین، افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری و حوادثی مانند توفان، سیل و موج گرما است.

تراکم جمعیت

تراکم جمعیت انسانی در مراکز بزرگ شهری باعث استفاده بیش از حد از خودرو و ترویج حمل و نقل عمومی می‌شود. با این حال، گسترش ساختمان‌ها، پیاده‌رو ها و جاده‌ها باعث ایجاد موج گرما در فصل تابستان یا موج سرما و توفان یخ در فصل زمستان می‌شود.

کشاورزی

کاشت ذرت اثر بسیار مهمی روی شاخص رطوبت می‌گذارد و باعث تبخیر و تعریق متشکل از تبخیر آب در گیاهان به دلیل گرما می‌شود. این پدیده که ترکیبی از رطوبت و گرما است به نوبه خود می‌تواند منجر به تشدید امواج گرمایی کره زمین شود. در بررسی‌های انجام‌شده، دیده شده است که به دلیل این پدیده، درجه حرارت به ۵۵ درجه سانتیگراد رسیده است.

مصرف گوشت

تولید دام با توجه به فضولات آنها می‌تواند یکی از منابع اصلی گازهای گلخانه‌ای باشد. در فرایند گوارش حیوانات، گاز متان تولید می‌شود. علاوه بر این، حیوانات منابع آب و خاک را مصرف می‌کنند.

ازدیاد جمعیت

سازمان ملل تخمین زده است که کره زمین دارای ظرفیت چهار تا ۱۶ میلیارد نفری است. فراتر از این تعداد افراد اختلال شدیدی در کره زمین به وجود می‌آورند می‌کنند و نگهداری از کره زمین بیش از بیش مهم می‌شود.

ساخت راه‌ها

نیروی جاذبه زمین به راحتی اجازه نفوذ آب به منابع زیر زمینی را می‌دهد. ساخت راه‌ها مانعی برای آن است. ساخت راه با استفاده از مواد نفوذناپذیر مانند آسفالت یا سیمان، مانع نفوذ آب به زمین می‌شود و احتمال رواناب و جاری‌شدن سیل را افزایش می‌دهد.

مصرف برق

برقابی به عنوان یک منبع انرژی پاک و تجدیدپذیر به رسمیت شناخته می‌شود، اما بهره‌برداری از رودخانه‌ها باعث جاری‌شدن سیل در مناطق اطراف و تغییر در اکوسیستم می‌شود.

حمل و نقل هوایی

حمل و نقل هوایی تأثیر قابل توجهی در گرم‌شدن کره زمین دارد. عبور ساده یک هواپیما در آسمان هنگامی که خط سفیدی در جو ایجاد می‌کند، می‌تواند باعث تخریب جو کره زمین شود. در این صورت، تراکم ابرها به سرعت توسط هواپیما، پراکنده و باعث تخریب لایه‌های اولیه جو کره زمین می‌شود.

انرژی هسته‌ای

نیروگاه‌های هسته‌ای با آزاد کردن توده‌های بزرگ بخار و تماس آنها با هوای سرد و خشک باعث ایجاد برف می‌شود. این پدیده بسیار نادر است، اما باعث پخش مواد رادیواکتیو می‌شود.

مواد آرایشی

این مواد دارای اشعه فرابنفش هستند. اسپری‌های آرایش مانند دارای گازهایی هستند که باعث سوراخ‌ شدن لایه اوزون می‌شود.

منبع: www.forsatnet.ir

خطرات طبیعی

خطرات طبیعی (Natural Hazards) مانند سیل و خشکسالی، رویدادهایی هستند با منشاء چرخه آب که با نشانه‌هایی چون بارشهای کم یا زیاد، طغیان رودخانه‎ها و سایر پدیده‎ها شناخته میشوند. این مخاطرات قادر است بر زندگی میلیون‌ها نفر تاثیر گذاشته، امنیت انسان‌ها را به خطر انداخته و فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی را مختل کنند.

برای پی بردن به اهمیت این نوع مخاطرات کافی است در نظر گرفته شود که بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ میلادی بیش از ۶۶۵ هزار نفر در ۲۵۵۷ سانحه طبیعی جان سپردند که ۹۰ درصد آن‌ها مربوط به چرخه آب بوده است. فقط در سال ۲۰۰۳ بیش از ۲۵۷ میلیون نفر گرفتار خطرات طبیعی شدند. بطور معمول سیل ۵۰ درصد از خطرات طبیعی مرتبط با آب را تشکیل می‌دهد. خشکسالی ۱۱ درصد، امراض عفونی مرتبط با آب ۲۸ درصد، قحطی ۲ درصد را تشکیل می‌دهد. رانش زمین نیز خطر مهم دیگر این گروه است. به عبارت دیگر این موارد، ۵ خطر مهم طبیعی هستند که با چرخه آب ارتباط دارند. سهم قاره‌های مختلف از آسیب و خسارتهای این خطرات نیز مشخص شده است. آسیا ۳۵ درصد ، آفریقا ۲۲درصد، آمریکا ۲۰ درصد، اروپا ۱۳درصد و اقیانوسیه هم ۳۰ درصد. 

تغییرات آب و هوایی و افزایش سطح آب دریا می تواند تغییرات قابل توجهی در تولید رواناب ها و جاری شدن سیل در مناظر سواحل کم ارتفاع را سبب شود. یک چالش عمده برای مقامات دولت های محلی و تصمیم گیرندگان در ترجمه این اثرات جهانی بالقوه تغییرات آب و هوایی در انطباق با استراتژی های عملی و مقرون به صرفه در شهرستان ها و در اصل مقیاس های شهری است. از مدل پردازش MODFLOW برای نمایش زیر مقیاس شبکه هیدرولوژی در مناطق شهری برای کمک به رسیدگی به این مسائل استفاده شده است. رهگیری توأم، آب های سطحی، فروافتادگی ها، و ذخیره منطقه غیر اشباع، ارائه گردیده است. ویژگی های اضافی شامل ساختار، مانع ها، جریان مجاری آب بین سلول های مجاور، مرزهای ایستگاه های مشخص، مرزهای جریان بحرانی، شرایط آب سطحی source/sink، و رواناب دو جهته به پردازشگر MODFLOW در روند یابی آب سطحی اعمال گردیده است. برخی از توانایی های مدل پردازش رواناب شبکه (URO) با یک مسأله مصنوعی با استفاده از چهار کاربری اراضی و پوشش متفاوت سلول بررسی شده است. برای بارش از طوفان فرضی استفاده شد و سلول به سلول عمق آب، سطح آب های زیرزمینی، سرعت نفوذ، و نرخ تغذیه آب های زیرزمینی نشان داده شد. نتایج مشخص کرد مدل پردازش URO با موفقیت توانایی تولید متغیرهای زمانی، آب-محتوا وابسته به نفوذ و نشت را به همراه مدل MODFLOW دارا است.