سازمان هواشناسی با صدور هشداری قرمز از تشدید و تقویت فعالیت سامانه بارشی در برخی نقاط کشور خبر داده و توصیه کرده است که تمهیدات لازم برای جلوگیری از خسارات اتخاذ شود. در هشدار قرمز رنگ سازمان هواشناسی آمده است که بارش شدید باران همراه با رعد و برق و وزش باد شدید طی فردا و پس‌فردا (۱۶ و ۱۷ آذر) در نیمه شمالی بوشهر، نیمه شمالی و غربی فارس و نیمه شمالی کرمان دور از انتظار نیست همچنین در مناطق سردسیر و مرتفع این مناطق بارش برف پیش‌بینی می‌شود.

کشورهای در حال توسعه با رشد شهرهای به اصطلاح بی قاعده رنج می برند. کمبود زیرساخت های اساسی و مدیریت ناکافی رشد شهری منجر به بروز مشکلات سیلاب شهری می شود. مفهوم خطر ترکیبی از احتمال وقوع خطر با عواقب وارده به یک سیستم است. بنابراین، چندین امکان اقدام در کاهش خطر سیل وجود دارد: کاهش خطر و / یا آسیب پذیری سیستم. در این زمینه، هر دو اقدامات ساختاری و اقدامات غیر ساختاری ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. اقدامات ساختاری سنتی غالباً با کانال کشی رودخانه ها، دایک ها و سدها همراه است. در دهه های گذشته، مفاهیم سیستم های زهکشی پایدار بوجود آمده اند که تمایل دارند رواناب منابع را کنترل کنند. اقدامات ذخیره سازی و نفوذ برای کاهش تأثیر روند شهرنشینی بر چرخه هیدرولوژیکی برنامه ریزی شده است. نقشه برداری از سیل، تنظیم کاربری اراضی و سازه های ضد سیل در این زمینه به عنوان اقدامات غیر ساختاری ظاهر می شود.

مفهوم خطرپذیری

خطرپذیری ترکیبی از احتمال وقوع سیلاب و پتانسیل بروز خسارت می باشد. احتمال وقوع سیل در مفهومی به نام تعریف می شود. در حقیقت خطرپذیر ی « آسیب پذیری » و « در معرض بودن » و پتانسیل بروز خسارت در مفاهیم « خطر » ترکیب سه مفهوم خطر، آسیب پذیری و در معرض خطر بودن می باشد. این سه مفهوم در مثل ث خطرپذیر ی شکل نشان داده شده است.

مولفه های جریان مانند پهنه پخش سیلاب، عمق و سرعت جریان به تنهایی تعیین کننده میزان خطرات تهدیدکننده سیلاب در سیلاب دشت نمی باشد، بلکه ترکیبی از پارامترهای جریان، عامل اصلی بروز خسارت ناشی از سیل است. لذا به منظور تعیین میزان تهدید سیل باید حدی از عوامل جریان مانند پهنه سیل گیر، عمق و سرعت جریان، سرعت پخش سیل و یا ترکیبی از آن ها را که می تواند آسیب ایجاد کند، به عنوان معیاری برای میزان خطرات سیل در نظر گرفت و بر آن اساس ناحیه بندی خطر را انجام داد. 

نقشه های سرعت جریان، بیانگر مقدار سرعت جریان در هر نقطه از یک منطقه و در محدوده پخش سیلاب می باشند. ترسیم این نقشه ها زمانی امکان پذیر خواهد بود که اطلاعات سرعت جریان در هر نقطه در اختیار باشد. این مساله باید با انجام مدل سازی های دو بعدی از جریان سیلاب به دست آید. لیکن در برخی موارد سرعت جریان حاصل از مدل های یک بعدی نیز می تواند در تهیه نقشه های خطر سیل به کار رود. با توجه به این که تهیه نقشه سرعت جریان در پهنه سیلابی مستلزم صرف هزینه و زمان می باشد، تهیه این نوع از نقشه ها صرفا برای رودخانه ها ی با اهمیت زیاد توجیه اقتصادی خواهد داشت.

نقشه های عمق سیلاب (سطح تراز آب) یکی از ابزارهای پرکاربرد در تعیین میزان خطرات سیلاب و بیانگر میزان عمق جریان سیلاب در هر موقعیت از منطقه تحت تاثیر سیلاب است. عمق جریان سیلاب می تواند بر اساس مدل سازی (یک بعدی یا دو بعدی) رودخانه، تحلیل های آماری و یا داده های مشاهداتی پس از وقوع سیلاب در منطقه تعیین گردد. این نقشه ها یکی از اطلاعات پایه به منظور تهیه نقشه های خطر و خطرپذیری سیلاب محسوب می شوند و در مدیریت سیلاب و برنامه ریزی های شهری و برون شهری به کار می روند.

نمونه ای از یک نقشه پهنه سیلابی با دوره بازگشت های مختلف

نقشه پهنه سیل

نقشه های پهنه سیل اولین، ساده ترین و کم هزینه ترین نقشه هایی می باشند که به منظور تعیین میزان خطرات سیل تهیه می شوند. نقشه های پهنه سیل برای سیلاب های با دوره بازگشت های مختلف در یک منطقه ارائه می شوند. این نقشه ها باید گویای این مطلب باشند که چه جاهایی در منطقه از جمله راه ها ، راه آهن، واحدهای مسکونی، صنعتی، اراضی کشاورزی و سایر کاربری ها در هنگام وقوع سیل غرقاب خواهند شد. پهنه سیل گیر سیلاب دشت ها عموما با در نظر گرفتن اثر سازه های کنترل سیلاب مانند خاکریزها، آبشکن ها (اپی ها) و سایر موارد ارائه می شوند ولی می توانند در صورت فرض شکست سازه های سیل بند در نقاط بحرانی نیز تهیه شوند. این نقشه ها یکی از اطلاعات پایه به منظور تهیه نقشه های خطر و خطرپذیری سیلاب محسوب می شوند.

به طورکلی نقشه های سیلاب به دو دسته نقشه های خطر سیلاب و نقشه های خطرپذیری سیلاب طبقه بندی می شوند . نقشه های خطر سیلاب نقشه هایی است که در آن ها مشخصات مربوط به سیل که معرف میزان خطر سیل هستند، ارائه می شوند و ناحیه بندی میزان خطر در سیلاب دشت صرفا بر اساس مشخصات هیدرولیکی سیل تعیین می شود و نقش عواملی مانند کاربری اراضی و شرایط اقتصادی و اجتماعی در آن ها لحاظ نمی گردد. اما در تهیه نقشه ها ی خطرپذیر ی سیلاب تاثیر عوامل کاربری اراضی در سیلاب دشت، شرایط اقتصادی و اجتماعی و میزان آسیب پذیر بودن منطقه در برابر وقوع سیل نیز در نظر گرفته می شود.

ادغام استفاده از زمین، منابع آب و مدیریت ریسک در حوضه های رودخانه به منظور کاهش "تلفات زندگی" ناشی از سیل و به حداکثر رساندن سود از دشت های سیلابی.

سیل ها شایعترین خطرات طبیعی هستند که بیشترین تأثیر را بر جامعه دارند. اگر چه سیل های ناامید کننده به شدت متغیرند، آمار سوابق سیل نشان می دهد که تعداد تلفات مرتبط به تدریج کاهش می یابد؛ که البته به لطف، از جمله، سیستم های پیشرفته تر هشدار بوده است. با این حال، آسیب به زمین و اموال به دلیل کمبود موانع پیشگیری، عدم رشد اقتصادی و عدم برنامه ریزی استفاده از حساسیت به سیل، افزایش می یابد. برنامه مرتبط در مدیریت سیل (APFM) یک رویکرد مدیریت یکپارچه کنترل سیل را برای به حداقل رساندن تلفات مربوط به زندگی و تأثیرات آن بر معیشت از طریق اقدامات حفاظتی در حالی که حداکثر بهره مزایای خالص حاصل از استفاده کارآمد از سیلابها را کاهش می دهد، ترویج می کند.

هشدار سیلاب در مسیر رودخانه "گاوه رود" کردستان

مردم، کشاورزان و باغداران از تردد و توقف در پایین دست سد گاوشان خودداری نمایند

در پی بارندگی های اخیر و افزایش رواناب های سطحی ورودی به سد مخزنی گاوشان واحتمال سرریز شدن این سد لازم است اهالی پایین دست سد واقع در مسیر رودخانه گاوه رود نسبت به جمع آوری تاسیسات، تجهیزات و اموال واقع در محدوده بستر و حریم رودخانه و انتقال آن به محل امن اقدام و یادآوری می نماید از تجمع، تردد و اسکان در نواحی پرخطر حاشیه رودخانه ها جداً خودداری شود.