نقشه های سرعت جریان و سرعت پخش سیلاب

۰۵ مهر ۹۹ ، ۲۳:۲۳ نويسنده: بهزاد سرهادی

نقشه های سرعت جریان، بیانگر مقدار سرعت جریان در هر نقطه از یک منطقه و در محدوده پخش سیلاب می باشند. ترسیم این نقشه ها زمانی امکان پذیر خواهد بود که اطلاعات سرعت جریان در هر نقطه در اختیار باشد. این مساله باید با انجام مدل سازی های دو بعدی از جریان سیلاب به دست آید. لیکن در برخی موارد سرعت جریان حاصل از مدل های یک بعدی نیز می تواند در تهیه نقشه های خطر سیل به کار رود. با توجه به این که تهیه نقشه سرعت جریان در پهنه سیلابی مستلزم صرف هزینه و زمان می باشد، تهیه این نوع از نقشه ها صرفا برای رودخانه ها ی با اهمیت زیاد توجیه اقتصادی خواهد داشت. یکی از کاربردهای مهم این نوع از نقشه ها، فراهم نمودن اطلاعات لازم جهت طراحی سازه ها ی کنترل سیلاب است. نقشه های سرعت پخش سیلاب نیز عموما در ارائه طرح های اضطراری و موقتی کنترل سیل و برنامه ریزی تخلیه منطقه در شرایط بحرانی کاربرد دارند. نقشه های سرعت جریان سیلاب عموما بزرگ مقیاس (با دقت بالا) می باشند تا مقادیر سرعت جریان در هر نقطه به خوبی مشخص گردد. اما نقشه های پخش سیلاب با توجه به رودخانه و منطقه مورد مطالعه تعیین شده و عموما کوچک مقیاس (با دقت پایین) می باشند.

به منظور اطلاع از سرعت پخش سیلاب در یک منطقه می توان با انجام مدل سازی هیدرولیکی، روند پخش سیلاب در رودخانه و سیلاب دشت آن را دنبال نمود و نقشه هایی را تهیه کرد که در بازه های زمانی مختلف میزان گسترش منطقه سیلابگیر را نمایش دهند. به عنوان مثال می توان در حوضه هایی با زمان تمرکز کم، نقشه ها یی با تواتر دو ساعته و در حوضه هایی با زمان تمرکز بالا و رودخانه های بزرگ، نقشه هایی با دوره زمانی 24 ساعته ترسیم نمود. این نوع از نقشه ها ابزار مناسبی برای ارائه برنامه اضطراری مقابله با سیلاب می باشند. همچنین بر اساس این نقشه ها می توان طرح ها ی کنترل سیلاب اضطراری نیز تهیه کرد و پیش از وقوع حادثه و ایجاد خسارت اقدامات لازم را انجام داد. دقت نقشه های سرعت پخش سیل با توجه به دقت نقشه های موجود و مدل سازی های انجام شده تعیین می شود. شکل نمونه ای از این نوع نقشه را نشان می دهد.