ارزیابی کلی طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی
جنبه های مختلف مورد توصیه در اطلاع رسانی و انگیزه سازی طرح احیاء و تعادل بخشی
با توجه به بررسیهای دهگانه انجام شده در مطالعات اندیشکده تدبیر آب ایران درباره طرح تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، می توان نتایج ارزیابی وضع موجود این طرح را به صورت زیر جمع بندی کرد:
۱. روششناسی و چارچوبهای تحلیلی بکارگرفته شده در برنامهریزی« طرح» دارای نارسایی های عمده و جدی است که فراهم نشدن روایت مناسب و یکدستی از سوابق طرح، بررسی دلایل وتحلیل شرایط و تشریح تدابیر و دلایل سازماندهی و شکلگیری پروژهها در چارچوب تحلیلی منطقی از اهم آن ها می باشد. توصیه میشود این کاستی ها با تاکید بر انتخاب روش شناسی مناسب هرچه زودتر برطرف شود. تاکید بر آن است که به حافظه شفاهی و مدارک پراکنده افراد و پاورپوینتهای موجود بسنده نشود و حتماً این مستندات برنامه ریزی مکتوب شده و نتایج آن در سطوح مختلف جامعه منتشر شود.
۲. ازامکان ایجاد انگیزههای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در رابطه با ایجاد موانع و اجباردر بهره برداری پایدار از منابع آب زیرزمینی در برنامه ریزی «طرح» استفاده شایسته ای شود. در رفع نواقص موجود دراین زمینه می توان از تجارب جهانی بهره بیشتری گرفت، اما در بهرهگیری از تجارب جهانی باید از روشهای تجویزی و نسخهپیچیهای بدون ارائه مستندات مکتوب به ویژه پیشبینی و تحلیل پیامدها، جداً پرهیز شود.
۳. در تحقق بند فوق، شواهد نشان میدهد که ظرفیتها و ارزشهای دینی و فرهنگی به خوبی شناسایی نشده و به درستی از آنها استفاده نمیشود. باید به طور جد از حوزههای علمیه و مبلغین مذهبی کمک خواست، نه فقط به خاطر موعظه از طریق منابر دینی، بلکه به خاطر ایجاد یک تحول جدی در نگرش فقهی و دینی به موضوعات روز. از آنجایی که افراد نسبت به دریافت و جذب اطلاعات بر اساس مدل ذهنی خود عمل میکنند ، اطلاعرسانی بدون توجه به مدلهای ذهنی و اصلاح آنها از طریق گفت و گو و یادگیری جمعی نمیتواند از اثربخشی لازم برخوردار باشد.
۴. باید در نظر داشت تصویب قانون و ایجاد موانع اداری همیشه کمککننده نیست، بهویژه در نظام معیشتی که کشاورز باید با چنگ و دندان از منابع طبیعی استفاده کند تا اموراتش بگذرد. در اطلاع رسانی ها باید از مسئوولین مربوط درخواست و مطالبه کرد که چگونه میتوان معیشت عمده کشور را به بخش صنعت و خدمات مولد انتقال داد؟ تغییر ساختار اقتصادی برای توسعه بخش صنعت و خدمات و کارآمد و رقابتیکردن فعالیت بخشها (ازجمله بخش کشاورزی) میتواند به هموارکردن این مسیر کمک فراوانی باشد.
۵. برای تنوعبخشی و تکمیل ساختار انگیزشی به ناگزیر باید به سمت ایجاد تغییرات اجتماعی حرکت کرد تا بتوان در نهایت به مقصود ایجاد نهادها و تشکیلات در سطوح محلی دست یافت. تداوم رانتهای چشمگیر در وضع موجود، نیروی بسیار بزرگی را به وجود میآورد که تابع و پشتیبان حفظ وضع موجود است. لازمه تغییر اجتماعی، تحلیل و تغییرساختار اقتصاد سیاسی آب در کشور است.
۶. برای شروع تغییرات توجه صرف به مدل ذهنی مسئولین کفایت ندارد، بلکه مدل ذهنی مسئولین تا حدود زیادی از مدل ذهنی مردم متأثر است و آن را نیز باید در جریان اطلاع رسانی صحیحح و اثربخش، یاد گیری و تجربه کارجمعی، متحول کرد.
۷. مقصدی که در پیش داریم ایجاد نهادها و تشکیلاتی خوداتکا در سطوح محلی است. متأسفانه در این زمینه باید اذعان کرد که تاکنون زمان زیادی تلف شده و اقدام درخور توجهی انجام نگرفته است. فروتنی در پذیرش اشتباهات گذشته باید مقدمه اعتماد سازی، همدلی و همکاری تلقی شود.
منبع از مقاله: طرح تعادل بخشی در بوته نقد: ۱۰ موضوع اطلاع رسانی اثربخش، وپرایش اول، آذر۱۳۹۴، خلاصه مدیریتی
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
نظرات (۰)