عدالت اجتماعی و آب

۲۵ شهریور ۹۷ ، ۰۸:۱۴ نويسنده: بهزاد سرهادی

سیاست‌های عدالت اجتماعی در پی افزایش رفاه عمومی از طریق ایجاد فرصت‌های مختلف برای اقشار کم‌درآمد و فقیر، چون ایجاد بستر توسعه فعالیت‌های اقتصادی روستایی، بر منابع آب تأثیرگذار هستند. بررسی سیاست‌های گذشته عدالت اجتماعی در ایران نشان می‌دهد که بخشی از فشارهای وارد شده بر منابع آب به دلیل رویکردهای عدالت‌خواهانه در بیرون بخش آب می‌باشد. قوانین آب، از جمله قانون «آب و نحوه ملی‌شدن آن» و قانون «توزیع عادلانه آب» و حتی فراتر از حوزه آب، قانون اصلاحات ارضی، با تاکید بر بازتوزیع منابع طبیعی و تحقق عدالت اجتماعی تنظیم شده‌اند. اینکه تا چه اندازه این بازتوزیع منابع آب به صورت عادلانه تعریف شده، منظور از تعریف و تحقق عدالت آبی چیست و در مرحله پیاده‌سازی، تا چه اندازه آن درک از عدالت آبی محقق شده، نیاز به بررسی دقیق دارد که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.

در این نوشتار، در ابتدا نگاهی به مفهوم عدالت و رویکردهای عدالت اجتماعی خواهیم انداخت. همچنین به بررسی مفهوم عدالت آبی و الزامات و مؤلفه‌های آن می‌پردازیم. بر این اساس، طرح اولیه‌ای برای مفهوم عدالت آبی، مولفه‌ها و ویژگی‌های آن ارائه می‌شود.