خشکسالی شدید ایران، عراق و سوریه «بدون تغییر اقلیم اتفاق نمی‌افتاد». یک مطالعه تازه نشان داده است که وقوع خشکسالی سه ساله و دمای طاقت فرسا در ایران، عراق و سوریه بدون تغییر اقلیم و گرمتر شدن زمین «تقریبا غیرممکن بود.» این بررسی را تیمی از اقلیم‌شناسان در گروه «انتساب آب و هوای جهانی» (دبلیو دبلیون اِی) انجام داده که یک ابتکار عمل جهانی برای تحلیل سریع رویدادهای شدید آب و هوایی است. براساس این مطالعه خشکسالی غرب آسیا که در ماه ژوئیه ۲۰۲۰ شروع شد عمدتا به دلیل هوای گرم‌تر از معمول و تبخیر سریع‌تر آب باران است. نویسندگان مطالعه تازه از جمله در امپریال کالج لندن می‌گویند که اگر دما بالا نرفته بود حتی نمی‌شد سه سال اخیر را خشکسالی به حساب آورد. «دبلیو دبلیو اِی» نوشت که بدون افزایش ۱.۲ درجه‌ای زمین از زمان شروع عصر صنعتی به دلیل سوزاندن سوخت‌های فسیلی، این خشکسالی که براساس معیارهای سازمان نظارت بر خشکسالی آمریکا اکنون «شدید» طبقه بندی می‌شود، شرایط «عادی» تلقی می‌شد.

سازمان ملل می‌گوید: «همه‌گیری بعدی»: خشکسالی یک بحران جهانی پنهان است. از کشورها خواسته شد تا برای مدیریت آب و زمین و مقابله با وضعیت اضطراری آب و هوا اقدام فوری انجام دهند سازمان ملل اعلام کرده است که خشکسالی یک بحران جهانی پنهان است که در صورت عدم اقدام فوری کشورها در مدیریت آب و زمین و مقابله با وضعیت اضطراری آب و هوا، خطر تبدیل شدن به «همه‌گیری بعدی» را در پی دارد.

رئیس جمهور با اشاره به بحران آب، گفت: مسئله آب یک مساله بحرانی است و مسئله خشکسالی تنها برای یک استان نیست وحتی برای ایران نیست و برای کل منطقه و دنیاست، اما به هر حال مدیریت آب برای ما بسیار مهم است. به‌ گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون) به نقل از سایت ریاست جمهوری، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در ادامه با اشاره به بحران آب اظهار کرد: مسئله آب یک مسئله بحرانی است، مسئله خشکسالی تنها برای یک استان نیست، حتی برای ایران نیست و برای کل منطقه و دنیاست، اما به هر حال مدیریت آب برای ما بسیار مهم است، لذا در این بخش به مسئولان گفتیم که باید اقدام متفاوتی را نسبت به گذشته انجام دهند و درون مسئله قرار بگیرند، الحمدالله وزیر نیرو در این بخش به اصفهان و چهارمحال و بختیاری رفت و کار را دنبال کرد، بنابراین مسئله در حال بررسی است.

عضو همکار در اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت با بیان این که سند الگو برای منابع آب و مدیریت آنها اهمیت ویژه‌ای قائل است، گفت: یکی از بخش‌هایی که سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اهمیت آن را به درستی شناخت و آن را هدف قرار داد؛ بخش آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی است. مهندس عباس‌قلی جهانی در تشریح عملکرد مرکز الگو طی یک دهه گذشته، تاکید کرد: به جرات می‌توان گفت که در تدابیر سند الگو، موضوع منابع آب و شیوه نگرش به مدیریت آنها اهمیت ویژه‌ای دارد.

افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی توسط بشر به‌ویژه ‍‍پس از انقلاب صنعتی، موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و در نهایت تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی و حالا مقابله با این ‌پدیده به یکی از مهمترین دغدغه‌ها در سطح جهان تبدیل شده است. رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تغییر آب و هوا یکی از مهمترین معضلات کشور ما است که می‌تواند باعث تشدید خشکسالی و تنش آبی شود بنابراین لازم است در این زمینه برنامه‌ریزی‌های جدی در سطح ملی صورت گیرد.

این روزها سایه خشکسالی بر زندگی مردمان اکثر نقاط کشور به‌ویژه مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور سنگینی می‌کند، براساس آمارها و شواهد بارش‌ها در سال زراعی جاری بیش از ۳۰ درصد در چهارمحال و بختیاری کاهش داشته است و به گفته مسئولان تابستان سختی از نظر تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت در پیش خواهد بود.

کلیات

خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشورهای واقع در عرض‌ها ی جنب حاره‌ ای مانند ایران است. در این مناطق که بیشترین بیابان های جهان حضور دارند، خشکسالی امری است عادی و ممکن است در هر محلی رخ داده و پیامدهای نامطلوب به همراه داشته باشد. ویژگی‌ها و اثرات خشکسالی از قبیل شدت، مدت و بزرگی آن از محلی به محل دیگر متفاوت است. در مناطق خشک و نیمه خشک، اثرات کمبود بارندگی بر روی منابع آب به سرعت آشکار می‌شود.به بیان دیگر در مناطقی که به طور طبیعی دارای محدودیت منابع آب هستند، بروز خشکسالی تأثیرات منفی بیشتری به دنبال داشته وحتی می‌تواند به بحران منتهی شود.

تمامی اقدام‌ها برای مدیریت مخازن سدها در استان های لرستان، ایلام و خوزستان انجام شده و تمامی واحدها در این روزها در آماده‌باش خواهند بود.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران نسبت به بروز سیل در در حوضه های کارون، دز و کرخه در روزهای یکشنبه و دوشنبه هشدار داد.

مهندس "محمد حاج‌رسولیها" با اشاره به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور نسبت به بروز بارش‌های شدید طی روزهای ۵ و ۶ دی ماه اظهار داشت: بر اساس پیش بینی ها احتمال بروز سیل در حوضه سدهای سیمره، گتوند، کارون یک، 3 و 4 و دز افزایش یافته و دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، این حوضه‌ها را از پنجشنبه هفته گذشته تحت رصد قرار داده است.