سیل ویرانگر تابستان امسال در سراسر پاکستان منجر به کشته شدن بیش از 1400 نفر و زیر آب رفتن یک سوم کشور شده است. این سؤال را ایجاد می کند: کدام کشورها و جمعیت آنها در سراسر جهان در برابر خطر سیل آسیب پذیرتر هستند؟ این نقشه گرافیکی با استفاده از داده‌های یک مطالعه اخیر منتشر شده در نیچر، خطر سیل در سراسر جهان را ترسیم می‌کند و 1.81 میلیارد نفر را که مستقیماً در معرض سیل‌های 1 در 100 سال قرار دارند، نشان می‌دهد. این روش خطرات احتمالی ناشی از سیل داخلی و ساحلی را در نظر می گیرد.

موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو اعلام کرد:

پیش‌بینی کاهش چشمگیر بارش برای هفته اول فروردین/ ثبت بیشترین میزان بارش در حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان طی هفته جاری بر اساس پیش‌بینی موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، وضعیت بارش حوضه‌های آبریز کشور در هفته منتهی به پنجم فروردین با کاهش چشمگیری روبرو خواهد شد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، گزارش تازه موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو بیانگر تداوم نامتوازن بارش‌ها و نیز کاهش آن‌ در هفته منتهی به پنجم فروردین است.

 کارشناس هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد از پیش بینی بارش تا ۲۰۰ میلیمتر در برخی نقاط این استان طی سامانه بارش اخیر خبر داد. ولی بهره مند در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا افزود: امروز بارش های پراکنده در سطح داشتیم، در یاسوج خفیف بود، در دهدشت ۰.۶ و در سی سخت ۰.۴ و در گچساران خفیف و قابل ملاحظه نبود.

ظاهر شدن آب آزاد در سطح خاک که به آن حوضچه می گویند، باعث ایجاد رواناب در جهت شیب محلی می شود (شکل 1). همانطور که در بخش نفوذ منابع هیدرولوژی ذکر شده است، بارش باران می تواند با دو مکانیسم ایجاد حوضچه کند. مکانیسم اول شامل میزان بارندگی است که از نفوذپذیری خاک در سطح زمین فراتر می رود. مکانیسم دوم پر شدن ظرفیت خاک است، زمانی که یک لایه عمیق تر در خاک، جریان رو به پایین را محدود می کند و لایه سطحی تخلخل موجود خود را پر می کند. در مکانیسم اول، هد فشار آب سطحی خاک بیشتر از عمق آب نیست و با عمق کم می شود، در حالی که در مکانیسم دوم، هد فشار آب خاک تا رسیدن به لایه محدود کننده با عمق افزایش می یابد.

سازمان هواشناسی کشور با اعلام هشدار نارنجی از تداوم فعالیت سامانه بارشی در روزهای شنبه و یکشنبه (۱۵ و ۱۶ آبان ماه) خبر داد. بر اساس هشدار نارنجی‌رنگ سازمان هواشناسی کشور فعالیت سامانه بارشی از شنبه (۱۵ آبان ماه) تا یکشنبه (۱۶ آبان ماه) ادامه دارد. با فعالیت این سامانه، بارش شدید باران همراه با وقوع رعد و برق و وزش باد شدید موقت و درنقاط سردسیر و ارتفاعات بارش برف قابل انتظار است.

در این برنامه تغییرات آب و هوایی اطلاعات ماهانه آب و هوایی سیاره‌مان زمین را برورسانی کرده‌ایم و در گزارشی ویژه از فرانسه به بررسی تلاش‌ها برای در امان نگه داشتن مناطق و شهرها از خطر فاجعه سیل پرداخته‌ایم. ناتالی کلرانس، معاون مدیریت محیط زیست دپارتمان لود در فرانسه در این گزارش می گوید:‌ «در جریان طغیان‌های بعدی این رودخانه، همه این درختان خشک به حرکت در می آیند و به پل‌ها، ساختمان‌ها و خانه کوبیده می شوند.»

با انتشار SMS 13.1، ممکن است متوجه چند دستور جدید در منوی راست کلیک Project Explorer شده باشید. Project Explorer یا درخت داده در SMS  حاوی لیستی از ماژول ها و اشیایی است که یا به پروژه وارد شده اند یا در پروژه ایجاد شده اند. با کلیک راست روی هر یک از این اشیا، تعدادی دستور برای انجام عملکردهای خاص یا راه اندازی ابزارهای خاص تولید می شود.

3.10 تعادل آب در منطقه شهری

1.3.10. منابع شکل گیری و گردش آب در منطقه شهری

منابع زیر برای شکل گیری و گردش آب در منطقه شهری وجود دارد (Geiger et al. 1987; Maksimovic & Rodojkovic, 1986; Maksimovic et al., 1992):

• آب طوفان در مناطق روستایی و حومه ای شکل گرفته که به سمت مناطق شهری سرازیر می شوند.
• آب طوفان (به طور کلی آب منشأ برف) منحصراً در منطقه شهری تشکیل شده است.
• سیلابی که از رودخانه هایی سرچشمه می گیرد که در محدوده یا در محدوده شهری جریان دارند.
• طغیان آب ناشی از محل ایجاد باد در دریا یا دریاچه هایی با عمق کم در محدوده منطقه شهری است.

یکی از تجربه هایی که تا امروز با من زندگی می کند سیلاب هایی بود که در زمان دانشجویی در Maroua، شمال کامرون با آن روبرو شدیم. هنگامی که فصل باران شروع شد، من سه روز را در اتاق دانشجویی خود با یکی از دوستانم که در نزدیکی منطقه سیل زده شهر زندگی می کرد، گذراندم. در روز اول باران های شدید بارید و در روز بعد عبور از جاده برای ما غیرممکن شد زیرا سطح آب به راحتی به کمر می رسید. ما باید دو روز دیگر صبر کنیم تا بتوانیم دوباره بیرون برویم. پس از عقب نشینی سیل، متوجه خسارت شدیم: وسایل الکترونیکی از بین رفت، آب آشامیدنی آلوده شد و سایر اشیا valu با ارزش به آب آسیب دیدند.

هنوز مهر توافق‌نامه استانداری، شهرداری و آب و فاضلاب خوزستان به منظور مقابله با آب گرفتگی های احتمالی بر روی کاغذ خشک نشده است که باران روزهای گذشته یک‌بار دیگر اقدامات این مسئولان را محک زد و نشان داد که آب‌گرفتگی و مقابله با آن با توافق‌نامه کاغذی قابل‌حل نیست. بیستم مهرماه خبری بر روی خروجی رسانه‌های دولتی قرار گرفت که حکایت از امضای یک توافق‌نامه مابین استانداری به‌عنوان مقام عالی اجرایی و هم‌چنین شرکت آب و فاضلاب به‌عنوان متولی اجرای طرح فاضلاب شهری و هم‌چنین شهرداری به‌عنوان مسئول جمع‌آوری آب‌های سطحی داشت و طبق آن قرار بود در قالب این تفاهم‌نامه و همکاری مشترک از تکرار حادثه سال قبل و آب‌گرفتگی خانه‌های مردم جلوگیری شود اما بارندگی‌های روز گذشته تمهیدات اندیشیده شده را با خود برد!

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور معتقد است در خوزستان همیشه آب جریان داشته و رخدادهای چند سانتی‌متری، کیلومترها پژواک خواهد داشت که عمده‌ترین دلیل آن تغییر اقلیم است؛ از این رو این استان در بزنگاه تغییر اقلیم قرار دارد و در صورتی که برای مواجهه و سازگاری آماده شویم، پیروز این نبرد هستیم، در غیر این صورت زور طبیعت از زور انسان بیشتر است.

براساس گزارش سازمان جنگل‌ها متوسط خسارت هر سیل در کشور ۴۰ میلیارد تومان است این درحالیست که با اجرای عملیات آبخیزداری می‌توان خسارات سیل را تا ۷۰ درصد کاهش داد. حوضه آبخیز پهنه‌ای است که تمام روان‌آب ناشی از بارش باران را در یک رودخانه، آب‌رو، دریاچه یا یک آب‌انباشت جمع می‌کند. بر این اساس اقدامات آبخیزداری به چهار دسته مکانیکی، بیولوژیکی، بیومکانیکی و برنامه‌های مدیریتی تقسیم‌بندی می‌شود. ازجمله اقدامات بیولوژیکی می‌توان به نهال‌کاری، بذرکاری و بذرپاشی اشاره کرد. حفاظت و قرق، آبیاری و مراقبت و نگهداری نیز ازجمله برنامه‌های مدیریتی آبخیزداری هستند.

طی سال‌های اخیر بسیار شاهد بوده‌ایم که پس از بارش باران حتی بارش‌های اندک در برخی از استان‌های ایران ازجمله استان خوزستان و به‌ویژه شهر اهواز سیلاب شهری و آبگرفتگی معابر رخ داده است. مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها گفت: این اتفاق رخ می‌دهد چون شهرهای ما به‌صورت شهرهایی عایق و نفوذناپذیر ساخته شده‌اند.

در مدل SMS، پس از صرف وقت برای ایجاد قوس، چند ضلعی یا مجموعه ای از نقاط مناسب در پوشش نقشه، ممکن است دریابید که به آن ویژگی شی اضافه شده در سایر پوشش ها نیاز دارید. بازآفرینی شی feature یک ویژگی به صورت دستی می تواند بسیار وقت گیر باشد. خوشبختانه با انتشار SMS 13.1 beta، اکنون دستور Copy to Coverage وجود دارد. دستور Copy to Coverage امکان کپی کردن اشیا feature مشخصه انتخاب شده از پوشش نقشه به دیگری را فراهم می کند. برای استفاده از دستور Copy to Coverage:

هنگامی که یک سیستم فشار کم در سواحل وجود دارد، وزن هوا را در اقیانوس کاهش می دهد و سطح دریا بالاتر از حد معمول در شرایط جزر و مدی افزایش می یابد. در شدیدترین حوادث فشار کم، اقیانوس می تواند بین یک تا دو متر افزایش یابد و اگر این اتفاق در هنگام جزر و مد اتفاق بیفتد، اقیانوس بیشتر از آنچه دیده می شود به خشکی می رسد. این می تواند باعث جاری شدن سیل جوامع ساحلی کم ارتفاع شود. یک مثال در ژوئن 2007 استرالیا رخ داد که در آن طغیان دریاچه دریاچه تحت تأثیر سیل ساحلی قرار گرفت، همانطور که در عکس بالا نشان داده شده است:

طغیان یک اتفاق طبیعی است که نمی توان جلوی آن را گرفت. انواع مختلف طغیان وجود دارد که ناشی از شرایط مختلف آب و هوایی و بارش است. ممکن است در معرض خطر یک یا چند نوع از این سیل ها باشید. در زیر یک نوع از انواع سیل معرفی شده است. در پست های بعدی انواع دیگر را بیابید.

هنگامی که باران بر روی زمین می بارد، ابتدا خیس می شود اما وقتی خاک نتواند آب بیشتری دریافت کند، آب از سطح زمین عبور می کند. تا پایین رسیدن به نهر یا جویبار، به پایین تپه ها سرازیر می شود و مسیر کمترین مقاومت را پیدا می کند. هنگامی که به طور معمول فرورفتگی های خشک در دامنه تپه ها آب را جمع می کنند و شروع به جریان می کنند، به جریان زمینی معروف است.

طغیان یک اتفاق طبیعی است که نمی توان جلوی آن را گرفت. انواع مختلف طغیان وجود دارد که ناشی از شرایط مختلف آب و هوایی و بارش است. ممکن است در معرض خطر یک یا چند نوع از این سیل ها باشید. در زیر یک نوع از انواع سیل معرفی شده است. در پست های بعدی انواع دیگر را بیابید.

انواع مختلف طغیان وجود دارد که ناشی از شرایط مختلف آب و هوایی و بارش است. ممکن است شما همیشه در معرض خطر یک یا چند نوع از این سیل ها باشید. سیلاب طبیعی است و نمی توان جلوی آن را گرفت. سیل می تواند تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد. از جمله تأثیرات مثبت جاری شدن سیل، می توان به آب برای اکوسیستم تالاب و تأمین مجدد رطوبت و مواد مغذی خاک برای کشاورزی اشاره کرد. اثرات منفی سیل می تواند خسارات قابل توجهی به خانه ها و مشاغل، زیرساخت های حیاتی و کشاورزی، از جمله کشاورزی و محصولات وارد کند.

انیمیشن های TUFLOW

انیمیشن های زیر مربوط به مطالعات انجام شده توسط BMT با استفاده از نرم افزار TUFLOW است. برای رفتن به انیمیشن، روی پیوندها کلیک کنید یا از طریق این صفحه به پایین پیمایش کنید. برای شروع یک انیمیشن، مکان نما را روی تصویر قرار دهید و یک کنترل پخش در گوشه پایین سمت چپ ظاهر می شود.

با انتشار SMS 13.1 beta، ابزاری جدید اضافه شده است که به شما امکان می دهد حاشیه نویسی های بیشتری را روی اشیا ویژگی داشته باشید. SMS در حال حاضر گزینه های مختلفی برای تنظیم نحوه نمایش اشیا feature ویژگی را فراهم می کند، اما اکنون گزینه های بیشتری به طور خاص برای قوس های ویژگی وجود دارد که به شما کمک می کند کار با قوس های ویژگی آسان تر شود.

در حال حاضر در نسخه های اخیر SMS، می توان حاشیه نویسی را به قوسهای برچسب اضافه کرد. با این کار می توانید نام قوس های خاصی را مشاهده کنید. رنگ و ضخامت قوس های ویژگی نیز قابل تغییر است. همچنین، گزینه های حاشیه نویسی خاص برای پوشش های مدل خاص، مانند پوشش نقشه شرایط مرزی SRH-2D، وجود دارد.

موقعیت سازه های مهار سیل در تهیه برنامه های کنترل سیلاب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. موقعیت این سازه ها بر روی نقشه های خطرپذیری منطقه جانمایی شده و باید میزان سیلاب ایمن عبوری از مقطع رودخانه با در نظر گرفتن اثر آن ها بر روی نقشه ها مشخص گردد.

در مناطقی که با این نوع از سازه ها از خطر سیلاب محافظت می شوند، باید این نکته را در نظر داشت که سازه ها ی کنترل سیلاب ممکن است در صورت وقوع سیلاب های با مقادیر بیش تر از مقادیر طراحی آسیب ببینند و عملکرد صحیح خود را از دست دهند. در این صورت با توجه به این که با در نظر گرفتن وجود این سازه ها، آمادگی مردم و مسوول ین در برابر سیلاب کاهش یافته است، احتمال بروز خسارت و تلفات در هنگام شکست ناگهانی سازه ها ی حفاظتی نسبت به شرایط طبیعی افزایش می یابد.

نمونه ای از یک نقشه پهنه سیلابی با دوره بازگشت های مختلف

نقشه پهنه سیل

نقشه های پهنه سیل اولین، ساده ترین و کم هزینه ترین نقشه هایی می باشند که به منظور تعیین میزان خطرات سیل تهیه می شوند. نقشه های پهنه سیل برای سیلاب های با دوره بازگشت های مختلف در یک منطقه ارائه می شوند. این نقشه ها باید گویای این مطلب باشند که چه جاهایی در منطقه از جمله راه ها ، راه آهن، واحدهای مسکونی، صنعتی، اراضی کشاورزی و سایر کاربری ها در هنگام وقوع سیل غرقاب خواهند شد. پهنه سیل گیر سیلاب دشت ها عموما با در نظر گرفتن اثر سازه های کنترل سیلاب مانند خاکریزها، آبشکن ها (اپی ها) و سایر موارد ارائه می شوند ولی می توانند در صورت فرض شکست سازه های سیل بند در نقاط بحرانی نیز تهیه شوند. این نقشه ها یکی از اطلاعات پایه به منظور تهیه نقشه های خطر و خطرپذیری سیلاب محسوب می شوند.