چه نوع مسئله‌ای را می‌توان خطرناک نامید؟ مسئله‌ای که آنقدر پیچیده است که نه می‌توان آن را درست محاسبه کرد و نه می‌توان به طور مؤثری آن را مدل‌سازی کرد. مسائل پیچیده با ابهام بالایی همراه هستند و در عین حال از ضرورت بالایی نیز برخوردارند. به یاد داشته باشید که ابهام، همنشین همیشگی سیاستمداران است، آنها همراه با ابهام زندگی می‌کنند و قرن‌ها است در منحرف‌کردن، باسازی و صرفاً مواجه‌شدن با مسائلی که ابهام ایجاد می‌کنند تجربه دارند و جامعه نیز از آنها حمایت می‌کند. به بیانی دیگر، این به خود ما بستگی دارد. ما باید به سیاستمداران بفهمانیم که ما در کنار آنها هستیم، دست آنها را خواهیم گرفت، البته به این شرط که آنها ما را به درستی هدایت کنند. اگر آنها شهامت اجرایی‌شان را نشان دهند ما نیز به آنها اعتماد خواهیم کرد و به آنها سرمایه سیاسی خواهیم بخشید. مدیریت آب مسئله خطرناکی را پیش روی دانشمندان محیط‌زیست قرار می‌دهد، زیرا شامل سه نوع مسئله می‌شود:

«اینجا هم آب بود، آب تا اینجا هم می‌رسید، این نمک‌هایی که می‌بینید زمانی زیر آب بودند، گاه موج‌های دریا به داخل روستایمان هم می‌رسید»! این تصویر اهالی روستاهای اطراف «دریاچه ارومیه» با واقعیات کنونی دریاچه چقدر تفاوت دارد؟ امیدی برای تکرار این روزها وجود دارد؟ یا باید در صفحات تاریخ دنبال چند فریم از «دریاچه ارومیه» باشیم؟

این روزها هیچ یک از مسئولان پاسخ صریح و شفافی برای این سئوالات ندارند و کاهش 22 سانتی‌متری سطح تراز دریاچه، عدم تخصیص بودجه لازم و تصاویر منتشر شده از وضعیت این دریاچه موجی از ناامیدی را نسبت به احیای آن در جامعه ایجاد کرده است. 

تاکنون درباره‌ی بیابان نمک و یا تلاقی کویر و دریا شنیده‌اید؟ متأسفانه دریاچه ارومیه دقیقاً همین شرایط را دارد! سال‌هاست نمک، دریاچه را محاصره کرده و روز به روز هم این محاصره تنگ‌تر می‌شود. کشتی‌ها چنان در باتلاق نمک گیر افتاده‌اند که دیگر نیازی به لنگر انداختن ندارند، کرکره مغازه‌های اطراف دریاچه پایین آمده و به نوعی می‌توان گفت که حیات از اینجا رخت بسته است. 

به ابتکار و پیشنهاد علی‌اکبر صالحی معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی، برای اولین بار در کشور، استفاده از روش سرمایش ترموالکتریک برای تولید آب از رطوبت هوا مورد تحقیق و دستگاه تولید آب آشامیدنی در مقیاس آزمایشگاهی با ظرفیت نیم تا ۲ لیتر آب در روز بسته به شرایط رطوبت در هوای شهری در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران طراحی و ساخته شد.

ررسی پارامترهای مؤثر جهت بهینه‌سازی و افزایش مقیاس برای تولید انبوه دستگاه فوق صورت پذیرفته است و در آینده‌ای نزدیک طراحی و ساخت دستگاهی مشابه در مقیاس صنعتی و با ظرفیت بالا مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.

چکیده

حفاظت از منابع آب زیرزمینی فرایندی پرتنش است و بیشتر از آنکه یک اقدام فنی به حساب بیاید، نیازمند درگیر شدن با ابعاد اجتماعی و سیاسی است. به همین دلیل، وضعیت مطلوب حکمرانی آب می‌تواند فراهم بودن شرایط برای موفقیت در اجرای فرایند حفاظت از منابع آب زیرزمینی را رقم زند، زیرا سیستم حکمرانی بیانگر ساختار تنظیم‌کننده فرایندهای مدیریتی همچون حفاظت از منابع آب است. به همین منظور در این مقاله سعی گردید تا با بهره‌گیری از نظریه تعاملات بسترمند (Contextual Interaction Theory) چارچوبی برای ارزیابی حکمرانی ارائه شود و علل و عوامل ساختاری شکست سیاست حفاظت از منابع آب زیرزمینی در کشور به روش کیفی مورد تحلیل و بحث قرار گیرد. در این چارچوب، به ارزیابی پنج مؤلفه سیستم حکمرانی، یعنی سطوح و مقیاس‌ها، کنشگران و شبکه‌ها، نگرش به مسأله و اهداف غایی، استراتژی‌ها و ابزار، و نهایتاً منابع (مالی، انسانی و ...)، از منظر دو معیار کلی گستره و انسجام پرداخته شده است. برای ارزیابی هر یک از مؤلفه‌ها از منابع مختلف اطلاعاتی همچون مصاحبه، اسناد و پرسشنامه استفاده شد. اسناد مورد استفاده شامل سیاست‌ها، راهبردها، برنامه‌های توسعه و قوانین مرتبط با بخش آب و کشاورزی بودند. همینطور سعی شد تا با مسؤولان مرتبط در وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به صورت نیمه‌ساختاریافته مصاحبه صورت گیرد.

نیترات یکی از رایج ترین آلودگی های زیرزمینی در مناطق روستایی است. به طور عمده در آب آشامیدنی یافت می شود زیرا سطح بیش از حد آن می تواند باعث بیماری متهموگلوبینمی یا بیماری آبی شود. اگر چه سطوح نیتراتی که بر نوزادان تاثیر می گذارد، تهدیدی مستقیم برای کودکان و بزرگسالان بزرگ نیست، اما مطالعات نشان می دهد که احتمال وجود سایر آلوده کننده های مسکونی یا کشاورزی دیگری مانند باکتری ها یا آفت کش ها در آب وجود دارد.

علت وجود نیترات در آب های زیرزمینی عمدتا از کود، سیستم های سپتیک و عملیات ذخیره سازی یا پخش کود است. نیتروژن کود که توسط گیاهان جذب نشده است، با جریان آب سطحی آب به آب های زیرزمینی به شکل نیترات تجزیه می شود. این نه تنها باعث می شود نیتروژن در دسترس محصولات باشد، بلکه می تواند غلظت در آب های زیرزمینی را بالاتر از سطوح قابل قبول برای کیفیت آب آشامیدنی، افزایش دهد. نیتروژن از کود به طور مشابه می تواند از مزارع، باغ ها یا مکان های ذخیره سازی وارد منابع شود. سیستم های سپتیک همچنین می توانند غلظت نیترات آب زیرزمینی را افزایش دهند، زیرا تنها نیمی از نیتروژن را در فاضلاب حذف می کنند و نیمه باقی مانده را به آب های زیرزمینی می رسانند.

دانشمندان معتقدند که برای سنجش سرعت گرم شدن کره زمین نباید از میانگین دمای سطح قاره‌ها استفاده کرد، بلکه لازم است با سنجش تغییرات دمای اقیانوس‌ها به عدد دقیق‌تری دست یافت.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی میل، طبق آخرین مدل‌های سنجش گرمایش زمین مشخص شد که بیش از 90 درصد حرارت به دام افتاده توسط گازهای گلخانه‌ای در اقیانوس‌های زمین ذخیره می‌شود.

در اقتصاد امروز نسخه‌ها و مسیرهای مختلفی برای توسعه و رشد اقتصادی در برابر سیاست‌گذاران کشورهای مختلف، همچنین مدیران بنگاه‌های اقتصادی قرار دارد. مسیرهایی که شاید در بسیاری از آنها سطوح و انواعی از توسعه برای اقتصاد فراهم می‌شود، اما مسئله‌ای که در اینجا بسیار مهم است، میزان کارآیی این روش‌ها در مقایسه با یکدیگر است که سرعت‌ها یا نرخ‌های مختلفی از رشد و توسعه اقتصادی را محقق می‌کند. با توجه به رقابت شدید که از آن به جنگ اقتصادها یاد می‌شود این سرعت و نرخ رشد مساله‌ای بسیار حیاتی است. گاهی برخی مسیرها به‌رغم ایجاد توسعه اقتصادی، نمی‌توانند فاصله یک اقتصاد یا یک بنگاه را با اقتصادها و بنگاه‌های قدرتمندتر کاهش دهند و حتی ممکن است باعث افزایش این فاصله نیز بشوند؛ بنابراین یافتن بهترین مسیر توسعه امری حیاتی است.

رئیس مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها از همکاری ایران با یک شرکت آلمانی در زمینه تگرگ زدایی خبر داد.

مهندس "فرید گلکار" رئیس مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها امروز (دوشنبه) در سمپوزیوم آشنایی با آخرین دستاوردهای تعدیل وضع هوا که با رویکرد باروری ابرهای سرد، گرم و بهبود بارش (تگرگ زدایی) در سالن همایش‌های موسسه تحقیقات آب برگزار شد، گفت: تکنولوژی باروری ابرها دارای سابقه طولانی بوده و با وجودی که حدود 20 سال است از این فناوری در کشور استفاده می‌شود و تا کنون مورد حمایت مناسب قرار نگرفته است.

طوفان "هاروی" که مدتی قبل از طوفان "ایرما" رخ داد، با زدن رکورد در شدت و میزان باران، سوالاتی را در مورد چگونگی تاثیر تغییرات آب و هوایی در ایجاد طوفان‌ها پدید آورد. دانشمندان می‌گویند تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد طوفان "هاروی"، "ایرما" یا هر طوفان دیگری نمی‌شود، اما احتمال بروز طوفان‌های شدید مانند "ایرما" را به شدت افزایش می‌دهد.

محققان پژوهشکده علوم زمین با مطالعه بر روی دریاچه ارومیه دریافتند که این دریاچه در همه سال‌های ترسالی و خشکسالی توانسته به حیات خود ادامه دهد و مقصر اصلی وضعیت فعلی قبل از آنکه تغییرات اقلیم باشد، دستکاری‌های انسان و رشد بی‌رویه کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه است؛ از این رو آنها معتقدند بهترین راهکار علاج‌بخشی این دریاچه مدیریت منابع آب است. نبض دریاچه ارومیه به شماره افتاده است، شمارش معکوس برای کوچک شدن آن از دهه 80 آغاز شده و این هشداری است که محققان پژوهشکده علوم زمین از سال‌ها قبل به مسؤولان گوشزد کرده‌اند.

شواهد نشان می‌دهد بحران آب در ایران و خاورمیانه در سال‌های آتی به یک تهدید جدی امنیتی و تمدنی تبدیل خواهد شد. بحرانی که در چند دهه قبل به یک شوخی رسانه‌ای شباهت بسیاری داشت، الان می­رود که به یک واقعیت و سرنوشت محتوم برای منطقه تبدیل شود. بحران آب اگر نتواند به‌درستی کنترل و مدیریت شود، نظم سیاسی موجود در خاورمیانه برهم خواهد خورد. از درون بحران آب و مسائل زیست‌محیطی آن چه‌بسا زوال تمدن‌ها رقم بخورد و منازعات قومی و جنگ‌های داخلی و منطقه‌ای شکل گیرد. عراق، سوریه، ایران و ترکیه در مرکز این مناقشات منطقه‌ای می‌توانند قرار گیرند.

در همین راستا محمد تقی ستاری در مقاله ای جالب توجه در شمس، با هدف معرفی اجمالی پروژه بزرگ توسعه منابع آب ترکیه (گاپ) و سد ایلی‌سو به‌عنوان یکی از اجزای مهم این پروژه و بررسی اثرات احتمالی آن بر منطقه به رشته تحریر درآورده است.

فناوری آبیاری خودکار مزارع

معاون ایجاد و توسعه واحدهای فناور پارک علم و فناوری خراسان رضوی گفت: با توجه به کمبود و شوری آب در استان، نیازمند ورود جدی اساتید و دانشجویان به تولید فناوری‌های آب هستیم. دکتر رضا قنبری امروز ۱۴ شهریورماه در دومین نشست خبری جشنواره فناوری‌های آب که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، تصریح کرد: آب گناباد به شدت شور شده است و ما خواهشمندیم که اساتید و دانشجویان توانمند استان بتوانند با همکاری پارک علم و فناوری و سایر مراکز رشد به تولیدات فناورانه که نیازهای جامعه را برآورده کند، کمک کنند.

در حالی که آشکار است، استفاده از آب بر تخریب زیست محیطی و رشد اقتصادی تاثیر می گذارد، همچنین نوآوری در مورد روش های جدید آبیاری افزایش راندمان را موجب می شود. USDA در سال 2006 پیش بینی کرد که اگر بخش کشاورزی بهبود بهره وری آب را تنها در 10 درصد از مزارع افزایش دهد می تواند سالانه 200 میلیون دلار در سال صرفه جویی کند. بسیاری از اقداماتی که باعث کاهش استفاده از آب می شوند موثر هستند. کشاورزان که از کاه، کمپوست و مالچ در اطراف محصولات خود استفاده می کنند، حدود 75 درصد تبخیر را کاهش می دهد. این همچنین رشد تعداد علف های هرز را کاهش می دهد و کشاورز را از استفاده از علف کش ها نجات می دهد. پوشش های مالچ و یا طبیعی همچنین باعث می شود که در خاک با کاهش تراکم آب بیشتر جذب شود. استفاده از ماسه سفید همین بازدهی را نیز بدست خواهد داد، زیرا که تبخیر را کاهش داده و منعکس کننده نور خورشید و در نتیجه دمای پایین خاک را حفظ می کند.

بررسی اثرات "هارپ" بر آب‌ و هوا. تلاش برای عرضه نرم‌افزار نمایش تلاطمات یکی از پیش‌نشانگرهای زلزله

محققان پارک علم‌وفناوری دانشگاه تهران با بررسی اثرات پروژه هارپ بر روی آب و هوای زمین، با تهیه بانک اطلاعاتی از حوادث و بلایای طبیعی، خشکسالی‌ها و فعالیت آتشفشان‌ها در حال طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزاری برای نمایش تلاطمات لایه یونوسفر هستند.

کار بر روی تغییرات آب و هوایی موجب توانمند سازی ما برای دستیابی به امنیت غذای جهانی، ریشه کن کردن فقر و دستیابی به توسعه پایدار می شود. انتشار گازهای گلخانه ای (GHG) از فعالیت های انسانی و دام، ریسک قابل ملاحظه ای از تغییرات آب و هوایی، گرما در جو زمین و ایجاد گرمایش جهانی است.

تغییرات اقلیمی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر بهره وری کشاورزی دارد از جمله تغییر الگوهای بارندگی، خشکسالی، سیل و توزیع جغرافیایی آفات و بیماری ها. مقدار زیاد CO2 جذب شده توسط اقیانوس باعث اسیدی شدن، تاثیر بر سلامت اقیانوس ها و کسانی که معیشت و تغذیه آنها به اقیانوس بستگی دارد شده است. سازمان غذا و مواد غذایی از کشورهای مختلف برای کاهش و تعدیل تغییرات اقلیمی از طیف گسترده ای از برنامه ها و پروژه های مبتنی بر تحقیق عملی، به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سند 2030 و اهداف توسعه پایدار، حمایت می کند.

منابع آب کره زمین از دو بخش ثابت و متحرک تشکیل شده است. آب شور اقیانوس‌ها بخش اعظم ذخایر آبی ثابت کره زمین را تشکیل می‌دهند. بخش عمده منابع آب شیرین نیز به صورت ثابت است که در قطب‌ها یا اعماق زمین قرار دارد که به راحتی در دسترس نیست. با تبخیر آب تجمع‌یافته در سطح کره زمین (اقیانوس‌ها و سایر پیکره‌های آبی) ذخایر متحرک آب کره زمین در گردونه‎ای وارد می‌شود که به آن «چرخه آب» می‌گویند. آب تبخیر شده در این چرخه در جو زمین حرکت می‌کند 

عصر رسانه های اجتماعی تقریبا همه افراد را پوشش می دهد، با علامت های تجاری در توییتر، شرکت های رسانه ای که در Snapchat سرمایه گذاری می کنند، و پدربزرگ و مادربزرگ ها در فیسبوک ارتباط برقرار می کنند.

اما صنعت آب آشامیدنی به شکل مورد معمول روزانە، در ارتباطات نسبت به توسعه خود مقاوم بوده است. این امر ممکن است یک مسئله ذاتی برای نیروی کار باشد که بیشتر از قبل نسبت به دوران دیجیتال رشد کرده است. یا این ممکن است به این دلیل باشد که کسانی که در این صنعت هستند صرفا زمان کافی برای ارسال پیام های کاری خود را ندارند. شاید این به این دلیل است که ابزار ارتباط با نرخ های پرداخت شده، منجر به ایجاد بازخورد غیرمنصفانه در این مورد می شود. به هر دلیلی، زمان برای مبحث آب و برای انجام کار بهتر جهت دسترسی به مشتریان در سیستم عامل های مورد استفاده آنها است.

دریای مازندران

بررسی‌های انجام گرفته از سوی محققان دانشگاه تگزاس بر روی دریای مازندران نشان می‌دهد که سطح آب بزرگترین دریاچه جهان از سال 1996 میلادی حدود 1/5 متر پایین‌تر آمده است.

به گزارش دیلی‌میل، افزایش دمای هوا در پی وقوع تغییرات اقلیمی و کاهش سطح آب دریای مازندران، حیات چندین گونه منحصر بفرد را در معرض تهدید قرار داده است.

در بررسی‌های انجام‌گرفته مشخص شده است که در طول 20 سال گذشته سطح آب دریای مازندران به خاطر افزایش دما و تبخیر سطحی، همواره در حال کاهش بوده است.

خشکسالی

معاون مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، مقابله با ریزگردها را نیازمند روش‌های نوین دانست و گفت: چشم‌انداز کنونی، اُفق مرطوبی را برای کشور رقم نمی‌زند و شواهد نشان می‌دهد که ایران به سمت خشک‌تر شدن در حال حرکت است.

بر اساس اعلام محققان کشور در حال حاضر 130 هزار کیلومتر مربع اراضی با پتانسیل منشا گرد و غبار شناسایی شده است؛ ضمن آنکه تالاب‌های خشک شده و اراضی کشاورزی که به دلیل کم آبی با سوء مدیریت رها شده‌اند، اکنون به کانون‌های گرد و غبار در کشور تبدیل شده‌اند.

درصد مساحت بین سال های 2000-2016 در تحلیل خشکسالی کالیفرنیا

تسهیلات موجود SWP در مجموع به عنوان مرحله اول اجرایی شناخته شده است. مرحله دوم، که شامل کارهایی مانند کانال محیطی و مخازن سایت می شود، در اواخر دهه 1970 و دهه 1980 ساخته شد، اما با توجه به مخالفت مشترک کالیفرنیا شمالی، گروه های محیط زیست و برخی از مجمع های منافع اقتصادی، و همچنین بدهی های در حال افزایش دولت، تلاش برای شروع ساخت و ساز همه با شکست مواجه شد. احزابی که در حال حاضر آب SWP را دریافت می کنند نیز با گسترش آن مخالف هستند، زیرا نرخ آب می تواند تا 300 درصد افزایش یابد تا به پرداخت هزینه ها کمک کند. در نتیجه، ظرفیت SWP در هر سال به طور میانگین 2 میلیون پوند (2/5 کیلومتر مربع) کاهش می یابد؛ پیمانکاران تنها گاهی اوقات سهام خود را از آب دریافت می کنند.

گویا برای علاقه شدید مدیران منابع آب ایران به ساخت سد و اجرای طرح های چند میلیاردی در این حوزه نمی توان پایانی متصور شد؛ طرح هایی که حتی اگر با لحاظ کردن همه حساسیت ها به انجام برسند نیز آثار تخریبی فراوانی بر محیط زیست می گذارند؛ چه برسد به اینکه از همان ابتدا با اشکالات اساسی رو به رو باشند. مثل سد در حال ساخت هراز که کارشناسان محیط زیست آن را گتوندی دیگر می خوانند و مسئولان وزارت نیرو از افتتاح آن در آینده نزدیک خبر می دهند.

سد هراز یکی از جدیدترین سازه های غول پیکر انسانی است که بر روی رود هراز و در حوضه آبریز خزر در حال ساخت است. موقعیت این سد که در اهداف آن آبیاری کشاورزی و تأمین برق آمده، در 20 کیلومتری جنوب شهر آمل و در همسایگی مرکز دپوی زباله های این شهر است؛ موقعیتی که کارشناسان و دوستداران محیط زیست را نسبت به خسارات احتمالی و آتی آن نگران کرده است.

روز جهانی آب (22 مارس) یک روز برای بالا بردن آگاهی و الهام بخشیدن به اقدامات برای مقابله با مسائل مربوط به آب و بهداشت است. هر سال، بخش آب سازمان ملل متحد، موضوعی برای روز جهانی آب مطابق با یک چالش فعلی یا در آینده ارائه می دهد. این موضوع تمرکز را برای گزارش جهانی توسعه آب در 22 ماه مارس آن سال راه اندازی می کند.

روز جهانی آب سال 2018 "طبیعت برای آب" پتانسیل راه حل های مبتنی بر طبیعت برای آب را نشان می دهد و اینکه چگونه آنها را می توان برای سیاست و عمل مدیریت آب مورد توجه قرار داد.