انتخاب بهترین شاخص خشکسالی هیدرولوژیک به نیازهای خاص مطالعه و در دسترس بودن داده ها بستگی دارد. خشکسالی هیدرولوژیکی به کمبود آب در منابع آب سطحی و زیرزمینی مانند رودخانه ها، مخازن، سدها و دریاچه ها اشاره دارد. این نوع خشکسالی به طور مستقیم بر کیفیت و کمیت آب آشامیدنی، کشاورزی، صنعت و سایر مصارف انسانی تأثیر می گذارد. خشکسالی هیدرولوژیکی می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کمبود بارندگی، افزایش تبخیر و تعرق، و تغییرات اقلیمی باشد. اما خشکسالی هواشناسی به کمبود بارندگی در یک دوره زمانی مشخص اشاره دارد. این نوع خشکسالی اولین مرحله خشکسالی است و می تواند منجر به خشکسالی هیدرولوژیکی و کشاورزی شود. خشکسالی هواشناسی می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند نوسانات اقلیمی، الگوهای جوی و تغییرات آب و هوایی باشد.

اگر یک منطقه بزرگ مثل یک حوضه آبریز سد برای یک دهه درگیر خشکسالی بر پایه شاخص هایی مثل SPEI تشخیص داده شود و این یک حوضه آبریز بسته باشد؛ چقدر طول میکشد تا اثرات این خشکسالی از سد از بین برود؟ یعنی کسری مخزن تا چند سال بعد از آن ممکن است بر روی سد باقی بماند؟ برای تخمین زمان لازم برای از بین رفتن اثرات خشکسالی بر سد در یک حوضه آبریز بسته، باید به چند عامل کلیدی توجه کرد:

تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت های انسانی به همراه عوامل استرس‌زای اجتماعی-اقتصادی آب، شدت خشکسالی را در سوریه، عراق و ایران افزایش داده است. از زمستان 2020 به بعد، منطقه بزرگی در غرب آسیا که هلال حاصلخیز را در اطراف رودخانه‌های فرات و دجله و همچنین ایران را در بر می‌گیرد، از باران‌های بسیار کم و دمای بالا رنج می‌برد. خشکسالی 3 ساله ناشی از آن اثرات شدیدی بر کشاورزی و دسترسی به آب آشامیدنی داشته است. در این منطقه خشک، بخش بزرگی از جمعیت به کشاورزی دیم، به ویژه کشاورزی گندم و دام وابسته است. در حالی که تغییرات نسبتاً زیادی در بارندگی سال به سال وجود دارد، این خشکسالی دومین بدترین خشکسالی در رکورد مشاهده شده بود که ناشی از افزایش دما بود. این در زمانی رخ داد که سایر عوامل اجتماعی-اقتصادی از جمله جنگ جاری در اوکراین با تأثیرات آن بر قیمت انرژی و مواد غذایی، و همچنین درگیری‌ها و ناآرامی‌های سیاسی، پیامدهای خشکسالی را تشدید می‌کنند.

مدیرکل دفتر تحقیق، توسعه و فناوری اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران با اعلام برگزاری یک نشست با محوریت توسعه، فراگیری و کاربرد هوش مصنوعی در صنعت مدیریت منابع آب گفت: در این نشست قرار است از نقشه راه کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت منابع آب رونمایی شود. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو(پاون)، مجتبی نوری در خصوص برنامه‌های آتی این شرکت در حوزه پژوهش اظهار داشت: در تاریخ ۴ و ۵ دی‌ماه سال جاری نشست ارائه دستاوردهای پژوهشی شرکت مدیریت منابع آب ایران و شرکت‌های زیر مجموعه برگزار خواهد شد.

خشکسالی شدید ایران، عراق و سوریه «بدون تغییر اقلیم اتفاق نمی‌افتاد». یک مطالعه تازه نشان داده است که وقوع خشکسالی سه ساله و دمای طاقت فرسا در ایران، عراق و سوریه بدون تغییر اقلیم و گرمتر شدن زمین «تقریبا غیرممکن بود.» این بررسی را تیمی از اقلیم‌شناسان در گروه «انتساب آب و هوای جهانی» (دبلیو دبلیون اِی) انجام داده که یک ابتکار عمل جهانی برای تحلیل سریع رویدادهای شدید آب و هوایی است. براساس این مطالعه خشکسالی غرب آسیا که در ماه ژوئیه ۲۰۲۰ شروع شد عمدتا به دلیل هوای گرم‌تر از معمول و تبخیر سریع‌تر آب باران است. نویسندگان مطالعه تازه از جمله در امپریال کالج لندن می‌گویند که اگر دما بالا نرفته بود حتی نمی‌شد سه سال اخیر را خشکسالی به حساب آورد. «دبلیو دبلیو اِی» نوشت که بدون افزایش ۱.۲ درجه‌ای زمین از زمان شروع عصر صنعتی به دلیل سوزاندن سوخت‌های فسیلی، این خشکسالی که براساس معیارهای سازمان نظارت بر خشکسالی آمریکا اکنون «شدید» طبقه بندی می‌شود، شرایط «عادی» تلقی می‌شد.

با آخرین اجلاس آب دیجیتال IWA که در نوامبر برگزار می شود، Prabhushankar Chandrasekeran توضیح می دهد که چرا هوش مصنوعی و یادگیری ماشین ابزارهای ضروری برای بخش آب هستند. اجلاس دیجیتال آب IWA به آخرین پیشرفت‌ها در آب دیجیتال می‌تابد، و این فرصت را برای تامین‌کنندگان و شرکت‌ها فراهم می‌کند تا نحوه استفاده از ابزارهای دیجیتال توسط بخش آب را به اشتراک بگذارند و محیطی غنی برای بحث درباره اینکه دیجیتالی‌سازی ممکن است صنعت را به کجا ببرد، فراهم کند. چه مهارت هایی در آینده مورد نیاز خواهد بود و دنیای آب ممکن است چگونه به نظر برسد.

این برنامه بر اساس سیستم همسان سازی داده‌های زمین جهانی ناسا (GLDAS-2.1) است که از مشاهدات آب و هوا مانند دما، رطوبت و بارندگی برای اجرای مدل سطح زمین استفاده می‌کند. این مدل تخمین می زند که چه مقدار از باران به رواناب تبدیل می شود، چه مقدار تبخیر می شود و چه مقدار به خاک نفوذ می کند. این متغیرهای خروجی که هر سه ساعت محاسبه می‌شوند، در میانگین‌های ماهانه جمع‌آوری می‌شوند و رکوردی از چرخه هیدرولوژیکی به ما می‌دهند که تا ژانویه 2000 برمی‌گردد. رطوبت خاک به اضافه برف ذخیره آب در هر مکان معین است. هر ماه که حجم ذخیره با توجه به شار آب تغییر می کند - شارژ زمانی اتفاق می افتد که بارندگی زیاد باشد، تخلیه رخ می دهد زمانی که تبخیر و تعرق و رواناب بیشتر باشد. 

سایت ارائه آمار و گزارش منابع آب کشور به آدرس www.NWDI.wrm.ir که توسط دفتر اطلاعات و داده های آب کشور در شرکت مادرتخصصی مدیریت منابع آب ایران توسعه یافته است اکنون در دسترس قرار گرفته است. از اهداف اساسی این سایت ارائه آمار خلاصه به صورت گرافیکی در قالب نمودار، جداول و تصاویر (نقشه) از آخرین وضعیت منابع آب کشور، شامل آب های سطحی و زیرزمینی، بدنه های آبی و تاسیسات انسان ساختی (سدها و...) است. همچنین بخش هایی در این سایت به منظور نمایه سازی شاخص های پیش بینی بارش و خشکسالی در کوتاه و بلند مدت ارائه شده است. تمام محتوای این سایت به صورت خودکار بروزرسانی می شود و امکان گزارش گیری از محتوای آن میسر می باشد.

ورود به NWDI

مدیریت پایدار چرخه آب در زمینه تغییرات آب و هوا و گرم شدن زمین بسیار مهم است. این شامل مدیریت چرخه‌های آب جهانی، منطقه‌ای و محلی - و همچنین چرخه‌های آب شهری، کشاورزی و صنعتی - برای حفظ منابع آب و روابط آنها با انرژی، غذا، اقلیم‌های کوچک، تنوع زیستی، عملکرد اکوسیستم و فعالیت‌های انسانی است. مدلسازی هیدرولوژیکی برای دستیابی به این هدف ضروری است، زیرا برای مدیریت منابع آب و کاهش بلایای طبیعی ضروری است. در دهه های اخیر، استفاده از تکنیک های هوش مصنوعی (AI) در هیدرولوژی و مدیریت منابع آب پیشرفت های قابل توجهی داشته است. در مواجهه با عدم قطعیت آبی-ژئو-هواشناسی، روش‌های هوش مصنوعی ثابت کرده‌اند که ابزار قدرتمندی برای مدل‌سازی دقیق فرآیندهای هیدرولوژیکی پیچیده و غیرخطی و استفاده مؤثر از منابع داده‌های دیجیتال و تصویربرداری مختلف، مانند گیج‌های زمینی، ابزار سنجش از دور، و در اینترنت اشیا (IoT) است. سیزده مقاله تحقیقاتی منتشر شده در این شماره ویژه کمک قابل توجهی به مدل‌سازی هیدرولوژیکی بلندمدت و کوتاه‌مدت و مدیریت منابع آب تحت محیط‌های متغیر با استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی همراه با ابزارهای تحلیلی مختلف می‌کنند. این مشارکت‌ها که شامل پیش‌بینی هیدرولوژیکی، کنترل ریزاقلیم و سازگاری با آب و هوا می‌شود، می‌تواند تحقیقات هیدرولوژیکی را ارتقا دهد و سیاست‌گذاری را به سمت مدیریت پایدار و یکپارچه منابع آب هدایت کند.

هفته جهانی آب محل ملاقات همه کسانی است که می خواهند بدانند چگونه آب می تواند به ما در مقابله با بزرگترین چالش های جهان کمک کند. این رویداد که در سال 1991 آغاز شد، اکنون کنفرانس سالانه پیشرو در مورد مسائل جهانی آب است. هفته جهانی آب در آخرین هفته آگوست هر سال برگزار می شود و در ابتدا بخشی از جشنواره عمومی آب در استکهلم، پایتخت سوئد بود.

محمد درویش گفت: طبق آخرین آماری که شرکت مدیریت منابع آب ایران و سازمان زمین شناسی منتشر کرده است، بدترین اوضاع را در اصفهان داریم. اصفهان گسترده‌ترین فرونشست‌ها را تجربه می‌کند و فرونشست وارد شهر شده و شبکه فاضلاب را نیز شکسته است. وی در ادامه درباره راهکار عبور از بحران فعلی آب اشاره کرد: ما باید به مدت ده سال طبیعت ایران را از هرنوع بارگزاری جدید محافظت کنیم، منابع آب زیرزمینی و سطحی ما نیز دیگر امکان تحمل بارگزاری جدید را ندارد. ما باید به سرعت هر نوع توسعه‌ای که منجر به استفاده بیشتر از آب در حوزه صنعتی و کشاورزی می‌شود را متوقف کنیم. تنها اولویت باید تامین آب شرب و سپس تامین حقآبه محیط زیستی باشد. دولت باید طرح تعادل بخشی سفره‌های اب زیرزمینی را مذنظر قرار دهد.

در دومین نشست خبری سخنگوی صنعت آب کشور که با حضور نمایندگان رسانه های گروهی برگزار شد، قاسم زاده از افزایش 4 درصدی ورودی مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته خبر داد. به گزارش خبرگزاری آب ایران، فیروز قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور در دومین نشست خبری خود با نمایندگان رسانه های گروهی، ضمن تشریح وضعیت ذخایر فعلی آب کشور گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر 1400)تا کنون 28 میلیارد متر مکعب آبهای سطحی وارد مخازن سدهای کشور شده که این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال 4 درصد افزایش دارد. همچنین تا کنون 22 میلیارد مترمکعب آب ذخیره سازی شده در پشت سدها برای مصارف مختلف رهاسازی شده که این رقم نیز نسبت به پارسال 23 درصد کاهش دارد.

محقق نروژی با معرفی هوش مصنوعی، پیش بینی سیل را به مرحله جدیدی خواهد برد. در طول تاریخ، انسان‌ها برای آب شیرین، غذا و سهولت حمل‌ونقل در اطراف رودخانه‌ها تجمع کرده‌اند - بنابراین سیل یک خطر همیشه حاضر بوده است. با افزایش جمعیت، قرار گرفتن در معرض افراد و اموال نیز افزایش می یابد.

نشست باموضوع "بحران آب و الزامات هوشمندسازی توزیع آب شهری" به‌ همت پژوهشگاه فضای مجازی -  گروه کشاورزی و منابع طبیعی دیجیتال. از دوستان علاقه مند دعوت می شود در این جلسه حضور پیدا کنند. لینک ورود در ادامه آمده است. لطفا به زمان برگزاری توجه فرمایید.

کمبود آب در مخازن سدهای بزرگ در مناطقی که دارای گسل می باشند احتمالا می تواند به زلزله منجر شود. اما واقعا آبگیری سد چگونه می تواند باعث ایجاد زمین لرزه (القایی) شود؟ لرزه خیزى القایى زلزله هایى را توصیف مى کند که به نوعی در ارتباط با فعالیت هاى انسانى بر روى پوسته زمین مى باشند. یکى از عمده ترین عوامل ایجاد کننده زلزله مصنوعى (القایی)، مخازن و دریاچه سد هاى بزرگی مى باشد که مخازن آنها بیش از ۸۰ تا۱۰۰ متر عمق دارند یا حجم مخزن زیادی را دارا هستند.

در گزارش مطالعات سند ملی آمایش سرزمین بررسی شد: در ۵۰ سال اخیر؛ چهار دوره مطالعات آمایش سرزمین در کشور انجام شده است. در دوره اخیر پس از آغاز به کار دولت تدبیر و امید و احیای سازمان برنامه و بودجه کشور، تدوین سند ملی آمایش سرزمین و انجام مطالعات پشتیبان آن به مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سپرده شده است. در مطالعات اخیر با توجه به اهمیت موضوع، وضعیت آب کشور برای توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته و وضعیت فعلی منابع آب، میزان مصرف، چالش‌های پیش‌رو، وضعیت مطلوب، وضعیت محتمل و راهکارها بررسی شده است.

مانیتور جهانی خشکسالی SPEI اطلاعات تقریباً بلادرنگی درباره شرایط خشکسالی در مقیاس جهانی با وضوح مکانی 1 درجه و وضوح زمانی ماهانه ارائه می دهد. مقیاس های زمانی SPEI بین 1 تا 48 ماه ارائه شده است. دوره کالیبراسیون برای SPEI ژانویه 1950 تا دسامبر 2010 است. تاریخ شروع مجموعه داده 1955 به منظور ارائه اطلاعات مشترک در مقیاس های زمانی مختلف SPEI است.

جهان با سطوح بی سابقه ای از خشکسالی مواجه است. به گفته انجمن ملی اقیانوسی و جوی، در ایالات متحده، در حال حاضر تقریباً نیمی از سرزمین اصلی درگیر این بیماری اقلیمی است. وضعیت به ویژه در شمال غرب وخیم است، جایی که به دنبال موج گرما که صدها نفر را به کام مرگ کشاند، با برخی از خشک ترین شرایط خود در بیش از یک قرن اخیر مواجه است. به گفته مانیتور جهانی خشکسالی SPEI، به جز قطب جنوب، هیچ قاره ای در امان نیست.

در زبان اسپانیایی، سیرا نوادا به معنای "رشته کوه های برفی" است. در حالی که اصطلاح "برفی" به طور کلی در بیشتر تاریخ ایالات متحده صادق بوده است، آن کوه ها در سال های اخیر تجمع برف کمتری را شاهد بوده اند. این کاهش در مدیریت آب و پاسخ به خشکسالی در کالیفرنیا و سایر ایالت های غربی نقش دارد.