روز جهانی آب فرصتی برای تامل در راه پیش رو مدیریت پایدار منابع آب

محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران

ضمن شکرگزاری در درگاه خداوند باریتعالی برای بارش مناسب در سال آبی جاری، مناسبت‌های تاریخی، مجال مناسبی را در روزگار پرشتاب و پرمشغله امروزی، در اختیار ما می گذارند تا بتوانیم تا حدی از سطح امور جاری و روزمره فاصله بگیریم و از زوایای گوناگون، به جایگاهمان و نیز افق پیش رو، نگاه دوباره‌ای بیندازیم.

AquaMaps پایگاه داده مکانی بین المللی FAO در آب و کشاورزی است. این امر از طریق یک رابط کاربری ساده، داده های فضایی منطقه ای و جهانی را در مورد منابع آب و مدیریت آب در دسترس قرار می دهد که به عنوان یک منبع اطلاعاتی استاندارد مطرح شده توسط فائو یا توسط ارائه دهندگان داده های خارجی تولید می شود.

معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور:

معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، از پیاده‌سازی سامانه تله‌متری و کنترل از راه دور در تاسیسات 288 شهر کشور خبر داد و گفت: مطالعه سیستم هوشمند با ایجاد یک موتور هیدرولیکی در شهر مشهد به‌عنوان پایلوت آغاز شده و به‌محض جمع‌بندی در دیگر نقاط کشور اجرایی خواهد شد.

"حمیدرضا کشفی" به تدوین طرح جامع اسکادای آب و فاضلاب کشور اشاره کرد و افزود: دستورالعمل‌های مورد نیاز برای استقرار سیستم اسکادا در طرح‌های توسعه جدید، کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری و ابزار دقیق، تهیه و نیروهای انسانی و تخصص‌های مورد نیاز برای بهره‌برداری از این سیستم تعیین شده است.

درباره این پروژه:

پروژه حاضر شامل هدف اصلی تحلیل عدم قطعیت، تعیین خصوصیات آماری یک مدل به عنوان تابعی از پارامتر های ورودی احتمالاتی است. در اینجا با استفاده از کد های اجرایی زبان برنامه نویسی پایتون، احتمال وقوع شرایط خشکسالی به عنوان پایه مطالعات پیشین در حدس کاهش کیفیت آب، با محاسبه قرار گیری تابع عملکرد بر پایه شاخص خشکسالی GRI در فضای شکست، و با استفاده از روش FORM در داده های بلند مدت 609 دشت مطالعاتی کشور ایران مورد بررسی و محاسبه قرار گرفت. به منظور اجرای روش "مرتبه اول قابلیت اطمینان" بر روی داده های شاخص خشکسالی،  از بازه بلند مدت آمار سالیانه 1373 تا 1394 رقوم مشاهداتی سطح آب زیرزمینی استفاده شد که در آن معیار شرایط پایه در این حالت تغییرات بازه 1373 تا 1383 بوده است. و در مقابل توزیع سری زمانی در بازه 1384 تا 1394 نیز به عنوان حدود تکرار در شرایط پیش بینی انتخاب گردید. نقشه های این محاسبات با استفاده از پهنه بندی در محیط GIS صورت گرفته است. در نهایت روش محاسبات، گزارش روش و مواد بکار رفته در تحلیل ها، در قالب یک گزارش 37 صفحه ای به همراه تمام داده های محاسباتی آمده است.

گزارشی از آخرین وضعیت سدهای مهم کشور:

آب موجود در مخزن سد زاینده‌رود به 11 درصد رسیده است

خشک بودن اراضی و بستر رودخانه‌ها در اثر خشکسالی‌های پیاپی موجب شده تا 107 میلی‌متر بارش از ابتدای سال آبی تاکنون، کمتر تبدیل به روان‌آب شود و بر این اساس ورودی آب به سدهای کشور به‌ویژه سدهای تامین کننده آب شرب تغییر چندانی نداشته باشد.

میزان بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهرماه) تاکنون به 107 میلیمتر رسیده که نسبت به مدت متوسط 50 ساله حدود 39 درصد افزایش یافته است؛

از میان تمام چالش‌هایی که خاورمیانه و شمال افریقا با آن روبرو است، این منطقه پائین‌ترین آمادگی را برای بحران‌های آب دارد. مجمع جهانی اقتصاد  این پرسش را از خبرگان و رهبران این منطقه مطرح کرد که: «منطقه شما برای کدامیک از ریسک‌های جهانی پائین‌ترین آمادگی را دارد؟« بیشتر پاسخ‌دهندگان، بحران‌های آب را بزرگترین تهدید برای این منطقه اعلام کردند- حتی بزرگتر از بی‌ثباتی سیاسی یا بیکاری.

چالش‌های کنونی آب در این منطقه بسیار فراتر از محدودیت‌های بسیار قدیمی کمیابی آب است. در حالی که چالش‌های کمیابی آب در این منطقه سده‌ها است که آشکار شده است، چالش‌های جدیدتر، هم خطرات و هم پیچیدگی را به آنها می‌افزاید. پیچیدگی‌های رابطه متقابل آب- غذا- انرژی،

دکتری علوم و مهندسی آب - منابع آب 

رشته علوم و مهندسی آب منابع آب جزو رشته های امتحانی گروه کشاورزی و منابع طبیعی است. با توجه به دفترچه ثبت نام آزمون دکتری 97، تمامی داوطلبانی که از تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل شدند، می توانند در این کدرشته امتحانی شرکت کنند. رشته علوم و مهندسی آب منابع آب در سال 96 در دوره های روزانه، نوبت دوم و دانشگاه آزاد پذیرش دانشجو داشته است. در ادامه این مقاله به بررسی سوالات و منابع آزمون دکتری علوم و مهندسی آب منابع آب می پردازیم .

به‌منظور بهره‌وری در مصارف آب انجام شد؛

اختراع «دستگاه میراب مخزنی خودکار» توسط مخترع ایرانی

برای نخستین بار «دستگاه میراب مخزنی خودکار بهینه‌ساز مکانیکی مصارف آب در کم‌آبی»، توسط همکار شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران ثبت اختراع شد.

"قاسم باسره" مخترع این دستگاه گفت: مکانیزم به‌کار رفته در این دستگاه جمع‌آوری آب‌های مقطعی، کم دبی و یا دبی نامتناسب و رهاسازی آب با دبی بالاتر است که می‌تواند آب را قابل استفاده در مقیاس وسیع‌تر نموده، همچنین با ایجاد امکان استفاده از حداقل‌های ظرفیت آبی، بهره‌وری آن را افزایش داده و درنهایت باعث ارتقای اثربخشی می‌شود.

در 28 نوامبر کمیته دوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه ای را تصویب کرد که خواستار بازبینی میان دوره ای از یک دهه اقدامات آبی در سال 2023 بود.

بررسی میان دوره ای از 22 تا 24 مارس سال 2023 در نیویورک برگزار خواهد شد تا با روز جهانی آب هماهنگ شود و بر اهداف دهه ای که در طرح دبیرکل آمده است، دهه 2018 - 2028 اعمال گردد. این قطعنامه همچنین از رئیس مجمع عمومی برای تشکیل جلسه سطح بالا در سال 2021 جهت ارتقای اجرای اهداف مربوط به آب و اهداف برنامه 2030 درخواست می کند.

شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی برگزار می‌کند:

مسابقه انتخاب بهترین پیام ادبی (بدون محدودیت سنی) با محوریت سازگاری با کم آبی در کشور و یا استان خراسان رضوی به‌همت شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی برگزار می‌شود.

به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، در این مسابقه بنا بر نظر هیئت داوران، به 10 پیام (شعار) زیبا و برتر (بدون محدودیت سنی) با محوریت سازگاری با کم آبی در کشور و یا استان خراسان رضوی، لوح یادبود و کارت هدیه تعلق می‌گیرد.

علاقه‌مندان می‌توانند آثار خود را از طریق سامانه پیامکی 30006394 و یا وب سایت شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به نشانی www.khrw.ir  بخش تماس با ما، ارائه نظرات، ارسال کنند.

بارندگی‌های آبان‌ماه استان تهران به 55 میلی‌متر رسید

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای تهران گفت: با وجود رشد نزولات جوی استان در طی دو ماه اخیر همچنان آثار کمبود بارش‌ها و منابع سال آبی گذشته پا برجاست بنابراین بهره‌برداری بهینه از منابع آب سطحی و زیرزمینی و خودداری از مصارف بی‌رویه کماکان مورد تاکید می‌باشد.

"حسن برنا" با بیان این مطلب افزود: متوسط بارش آبان‌ماه محدوده عملکرد استان تهران به بیش از 55.6 میلیمتر رسیده است که نسبت به بارندگی 0.6 میلیمتر سال گذشته و 30.1 میلیمتری متوسط بلند مدت با افزایش چشمگیری مواجه بوده‌ایم.

آب نقش مهمی در چگونگی کاهش و سازگاری با تغییرات اقلیمی دارد. آماده سازی و انطباق با واقعیت های جدید آب و هوایی، یک چالش جدی برای قرن بیست و یکم خواهد بود.

در 8 اکتبر، هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) گزارش جدیدی را درباره "گرم شدن جهانی 1.5 درجه سانتیگراد" منتشر کرد و اعلام کرد که محدود کردن گرم شدن کره زمین به 1.5 درجه سانتی گراد نیازمند تغییرات سریع و بی سابقه و بی سابقه در تمام ابعاد جامعه است. با منافع واضح برای مردم و اکوسیستم های طبیعی، محدود کردن گرم شدن کره زمین به 1.5 درجه سانتی گراد در مقایسه با 2 درجه سانتیگراد می تواند در کنار تضمین یک جامعه پایدار و متعادل باشد.

هشتمین جلسه نشست طرفین کنوانسیون حفاظت و استفاده از آب های زیرزمینی و دریاچه های بین المللی در 10-12 اکتبر 2018 در آستانه، قزاقستان برگزار خواهد شد.

این نشست جنبه های مختلف همکاری های آب و هوایی مرزی را که در برنامه کاری کنوانسیون 2016-2018 قرار دارد، مانند مزایای همکاری های مرزی، ارتباطات آب و غذا و اکوسیستم های انرژی، انطباق تغییرات اقلیمی و ایمنی صنعتی، در نظر می گیرد.

پرداختن به موضوع حکمرانی آب، تخصیص منابع آب و ارزش اقتصادی آب راه رسیدن به راهکارهای عملی حکمرانی خوب و پیاده سازی تمام و کمال مدیریت بهم پیوسته منابع آب را هموار خواهد ساخت.

حکمرانی آب همان رفتار کنترل کننده‌ای است که از طریق اقدامات مدیریتی و یا با وضع مقررات آب در طیف وسیعی از سیستم‌های سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و اداری به کار گرفته می‌شود و نهایتا منجر به تنظیم «تخصیص» و بهبود شرایط «بهره‌برداری» از آب می‌گردد. حکمرانی آب مشخص می‌کند که چه کسی و در چه شرایطی به آب دسترسی دارد؟ حفاظت کمی و کیفی از آب چگونه است؟ قاعده مدیریت آب چیست؟ نقش مشارکت مصرف کنندگان در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری تا کجاست؟ سیاست‌های بهره‌وری و صرفه جویی در مصرف آب کدامند و داوری اختلافات و تعارض‌ها به دست کیست؟

میزان بارش‌های تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی ۸۸ درصدی داشت. بر اساس آمار رسمی دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، از ابتدای تیرماه 97 تا پایان نخستین ماه تابستان، 0.5 میلمتر بارش در ایران ثبت شد.

ثبت 0.5 میلیمتر بارش در تیرماه 97 در حالی است که در تیرماه 96 میزان بارش های ثبت شده در کشور 4.1 میلیمتر بود. در واقع میزان بارش های تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی 88 درصدی داشت.

چرخه آب و محیط زیست در کنار هم و متاثر از هم هستند. تمام اشکال حیات در زمین به آب نیاز دارند. چون منابع آب بین انسانها و اکوسیستم های طیبعی مشترک است، انسان درباره آبی که در اکوسیستم های طبیعی برای نگهداری آن باید باقی بماند، باید دغدغه داشته باشد. 

در ســطح جهانی برآورد شده است مقدار آبی که در مناطق مختلف از محیط زیست کاسته می‌شود در سال 2025 حدود 3/1 برابر میزان برداشت سال 2000 است. این افزایش برای مناطقی چون آسیا با انتظار رشد اقتصادی باالتر آن، بیش از رقم میانگین پیشبینی میشود. در این میان، هزینه‌های اقتصادی تخریب محیط زیست بسیار زیاد است و همچنان افزایش مییابد. این خسارت در بودجه عمومی، بودجه خانوار، قدرت

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان از بارش 389 میلیمتری برف و باران در سطح استان خبر داد و گفت: بارندگی اردیبهشت ماه در مقایسه با سال‌های قبل، بی نظیر بود. منصور ستوده در این باره اظهار کرد: از ابتدای سال آبی 97 ـ96 تاکنون 389 میلی‌متر بارش برف و باران در سطح استان رخ داده که خوشبختانه سبب بهبود ذخایر آبی استان همدان شده است.

وی با اشاره به اینکه بارش استان در مدت مشابه سال گذشته 401 میلی‌متر و متوسط بلندمدت 347  میلی‌متر بوده است، افزود: بارش‌های امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته سه درصد کاهش و در مقایسه با متوسط بلندمدت 12 درصد افزایش داشته است.

وزارت نیرو در نظر دارد با هدف ایجاد زمینه‌های تعامل مؤثر و مستمر مدیریت بخش آب کشور با اساتید این حوزه در سطح دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران صنعت، اولین اجلاس «هم‌اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط‌زیست» را برگزار نماید.

وضعیت مدیریت منابع آب و محیط‌زیست کشور به‌ گونه‌ای است که ضرورت دارد همه متخصصان بالاخص جامعه دانشگاهی کشور برای بررسی، ارائه راهکارها و اجرای آن‌ها به منظور تعدیل مشکلات و گشودن چشم‌انداز روشنی برای آینده مشارکت کنند؛ این مهم با توجه به ضرورت «تغییر رویکرد» در مدیریت منابع آب، اهمیتی دوچندان می‌یابد.

به اعتقاد برخی صاحب‌نظران، آب «جریان خون اقتصاد سبز» است. با این همه، منابع آب در بسیاری از بخش‌های جهان، محدود بوده و فشار بر منابع آب به سبب افزایش تقاضای آب برای نیازهای انسانی، غذا، صنعت و محیط‌زیست بیشتر می‌شود. اگر استفاده از آب با نرخ کنونی ادامه یابد، برآورد می‌شود تا سال 2030 تقاضای آب تا 40 درصد از موجودی قابل تأمین آب پیشی می‌گیرد. در نتیجه، امنیت آب و امنیت غذا در معرض ریسک قرار می‌گیرد؛ توسعه اقتصادی با محدودیت روبرو می‌شود و «زیرساخت‌های سبز» را که همه‌چیز به آن وابسته است، تضعیف می‌کند.

اجرای طرح معیشت جایگزین در دو حوضه آبریز زاینده رود و دریاچه ارومیه

وزیر نیرو گفت: پیشنهاد ما این است که بجای تشکیل ستادهای مقابله با بحران آب باید به سمت ستادهای سازگاری با اقلیم حرکت کنیم.

دکتر «رضا اردکانیان» در گفتگو با برنامه «نگاه یک» از شبکه اول سیما اظهار داشت: مقایسه وضعیت کنونی ما با وضعیت پیشین نشان می دهد استفاده از کلمه بحران برای توصیف وضعیت کنونی آب در کشور چندان پر بیراه نیست.

وی افزود: البته باید توجه داشت که از حیث میزان بارش، کشور در حال حاضر چندان با شرایط اقلیمی خود در سال های گذشته متفاوت نیست.

ادامه طرح تعادل بخشی ارتباطی به تغییر دولت‌ها ندارد

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر اینکه طرح تعادل بخشی برای وزارت نیرو یک موضوع حیثیتی است و ارتباطی به تغییر دولت‌ها ندارد، گفت: تغییرات مدیریتی در سطح وزارت نیرو خللی در پیگیری و رصد این موضوع پدید نخواهد آورد.

گردهمایی مدیران دفاتر حفاظت و بهره برداری و مجریان طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی روز چهارشنبه، 29 آذرماه سال جاری با حضور محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در سالن خلیج فارس برگزار شد.