در سال های اخیر، افزایش مصرف آب و محدودیت های فزاینده و پرهزینه بودن توسعه منابع آب سطحی، منجر به فشارهای مضاعف به منابع آب زیرزمینی کشور شده است. در شرایط کنونی، بخش قابل ملاحظه ای از مصارف آب کشور به خصوص در بخش شرب توسط منابع آب زیرزمینی تامین می گردد که عمدتا از آبخوان های آزاد می باشد. این در حالی است که این آبخوان ها از آسیب پذیری و حساسیت بیش تری در مقابل آلاینده های ناشی از فعالیت های کشاورزی، صنعتی و شهرنشینی برخوردار هستند. در بسیاری از موارد، آلودگی آب زیرزمینی بعد از آلوده شدن چاه، چشمه و قنات مشخص می شود. در صورت آلوده شدن آب زیرزمینی، رفع آلودگی بسیار پرهزینه و فرایندی طولانی است و اغلب زمانی آلودگی تشخیص داده می شود که رفع آلودگی آبخوان غیرممکن است. به علاوه تاثیر آلودگی آب زیرزمینی تنها مختص چاه های تامین آب و خود آبخوان نبوده و تخلیه آب زیرزمینی به دریاچه ها  ورودخانه ها و تالاب ها باعث آلودگی منابع آب سطحی نیز می شود که عواقب زیست محیطی خطرناکی را به دنبال دارد.

    افزایش سریع جمعیت و محدودیت امکانات موجود، لزوم استفاده بهینه از منابع آب را ضروری می نماید. بر این اساس وجود یک راهنمای جامع درخصوص اخذ و مدیریت بهینه اطلاعات مکان مرجع جهت بررسی کاربرد سیستم های اطلاعات مکانی و سنجش از دور  در استخراج پارامترهای موثر مطالعات هیدرولوژیکی حوضه های آبریز و استفاده از علوم و فناوری های اطلاعاتی پیشرفته که نیاز به اندازه گیری و مشاهدات میدانی را کاهش می دهد، بیش از پیش احساس می شود. امروزه سیستم های اطلاعات مکانی جهت اخذ، ذخیره سازی، بازیابی، به هنگام سازی، پردازش، نمایش، کاربرد و تبادل اطلاعات مکان مرجع به طور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند. در این رابطه جهت برآورد نحوه استخراج پارامترهای موثر مطالعات هیدرولوژیکی حوضه های آبریز و کاربردهای سیستم های اطلاعات مکانی و سنجش از دور در مطالعات هیدرولوژیکی حوضه های آبریز، علوم و فنون مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله این علوم و فنون می توان به مدل سازی رقومی زمین مرجع (DTM)، زمین آمار، آمار مکان،تجزیه و تحلیلهای مکان مرجع، هیدرولوژی، ژئومورفولوژی، زمین شناسی و ... اشاره نمود. 

کمیت سیلی که برای طراحی سازه های تحت تاثیر وقایع هیدرولوژیکی با توجه به عواملی چون ایمنی سازه، هزینه، طول عمر و خسارت محتمل به کار می رود، سیل طراحی نام دارد. سیل طراحی معمولا در سه دسته سیل های بر پایه فراوانی 1، حداکثر سیلاب محتمل 2 و سیل استاندارد پروژه 3 تقسیم بندی می شوند. ابعاد خسارات حاصل از شکست سدها در مقبل منافع حاصل از ساخت و بهر هبرداری بهینه از آ نها، حساسیت بسیار بالای انتخاب سیل طراحی به منظور حفظ پایداری سدها را نشان می دهد. روش های کمی تحلیل ریسک برای تعیین سیل طراحی، از یک طرف احتمالات وقایع هیدرولوژیک حدی و از طرف دیگر اثرات و خسارات حاصل از تجاوز سیل از سیلاب طراحی شامل خسارات افزایشی حاصل از شکست سد و تاخیر در بهر هبرداری را دخالت می دهد. تحلیل ریسک با هدف یافتن تعادل قابل قبول بین هزینه های بهبود و افزایش ایمنی در ازای کاهش خسارات مورد انتظار سیل انجام می گیرد. تحلیل ریسک اقتصاد هم چنین ابزار مناسبی برای ارزیابی انواع گزین ههای بهسازی سرریز سدهای موجود و افزایش ایمنی آنها محسوب می شود. اما به دلایل زیر استفاده از این روش با مشکل مواجه است.

سیستم مدل سازی هیدرولوژیکی برای شبیه سازی فرآیندهای بارش-رواناب در سیستم حوضه های آبخیز شجری طراحی شده است. این مدل برای کاربرد در محدوده وسیعی از نواحی جغرافیایی جهت حل دامنه وسیعی از مسایل، شامل منابع آب و هیدرولوژی حوضه های بزرگ و رواناب و سیلاب حوضه های آبخیز طبیعی یا شهری کوچک، طراحی شده است. هیدروگراف های محاسبه شده توسط این مدل به طور مستقیم یا در تلفیق با نرم افزارهای دیگر برای اهداف مختلف مطالعات نظیر آبرسانی، زهکشی شهری، پیش بینی سیل و دبی جریان، تاثیر تغییر کاربری اراضی، طراحی سرریز سدها، مطالعات کنترل سیلاب و بهره برداری از سیستم مخازن به کار می رود.

در ادامه مطلب توضیحات کاملی از نحوه دریافت و استفاده از این مدل آمده است...

گزارش تشریحی حاضر متشکل از یک فصل در دو بخش کلیِ از گزارش هیدرولوژی (آنالیز منطقه ای)، با استفاده از داده های واقعی می­­باشد. هر بخش در این فصول شامل تحلیل های گام به گام، بر روی داده های موجود و در دسترس با بهره گرفتن از نرم افزارها و مدل های کاربردی، ضمن شرح مکفی از تئوری تحقیق جهت حصول پارامترهای حوضه آبریز هدف است. بر اساس این رویکردِ تشریحی، در هر قسمت در صورت لزوم ضمن معرفی تعدادی از روابط و تعاریف مترادف تئوری تحقیق، در نهایت با ذکر علت بهترین روش انتخاب گشته است.